حساسيت مردم در مسألهء ولايت به صورت كاذبى استفاده مىكند .
يكى از فايده [ هاى ] شناخت اسلام به صورت ايدئولوژى :
فايدهء شناخت اسلام به صورت ايدئولوژى تنها ايجاد جامعهء يكدست و هماهنگ نيست ، شخصيت افراد را نيز از تعدد نجات مىدهد . امروز تربيتهاى متنوع و گوناگون ما با مذاقها و مشربهاى مختلف حديثى ، عرفانى ، تجدد و غيره سبب مىشود كه افراد ما چندشخصيتى بار آيند . افراد ما مانند ساختمانى هستند كه به دست چند معمار مختلف السليقه ساخته شده‌اند و مانند يك تابلو نقاشى مىباشند كه به دست چند نقاش كه هر كدام يك مكتب و يك سليقهء مخصوص داشته باشند [ رسم شده است . ] .
حساسيتها :
براى مثال و اينكه حساسيتهاى اجتماع ما گاهى در مسائل اسلامى به صورت مضحكى درمىآيد يكى داستان طلاب و آخوندهاى قديم است در مورد ساز و دهل و دايره در عروسيها ، ديگر داستان حاجى مقدس تبريزى است كه يك پسر داشت و آن پسر تدريجاً به هرزگى گراييده بود و اهل مشروب و فحشا شده بود و حاجى چيزى نمىگفت و در همان اوقات تازه گوجه فرنگى آمده بود و چون شناسنامهء فرنگى داشت عملًا از طرف مقدس مآبان تحريم شده بود و يك روز جعفر آقا وارد خانه [ شد ] با يك دستمال گوجه فرنگى كه در تبريز ارمنى بادمجان مىگفتند و اينجا بود و تنها در اينجا بود كه حاجى از كوره در رفت و به جعفر آقا گفت : در مورد شراب و قمار و فحشا و آوردن زن فاحشه به خانهء من مسلمان صبر كردم ، حالا تو كار را به جايى رسانده اى كه ارمنى بادمجان به خانهء من آورده اى ، ديگر من طاقت ندارم و صبر نخواهم كرد .
ايرج ميرزا به طرز عجيبى حساسيت مؤمنين و علما را در مسألهء حجاب مجسم كرده در داستان « بر سر در كاروانسرايى تصوير زنى ز گل كشيدند » .
يك زمانى حساسيت روى مخلوقيت و عدم مخلوقيت قرآن بوده و روزى معراج كه جسمانى يا روحانى بوده و گاهى در سؤال قبر كه از روح است يا بدن .

462