و شايد همانطور كه در ورقه هاى « ايمان » گفته‌ايم يك اندازه اى جنبه خضوع و تقديس هم داخل در مفهوم تسليم باشد ، يعنى تسليمى كه در مفهوم ايمان اخذ شده است تسليم خاضعانه و متواضعانه و متذلَّلانه است [1] . اما تسليم زوركى و عملى ، كافى در صدق مفهوم ايمان نيست . شما گاهى مىگوييد من به فلان شخص ايمان دارم ، مىخواهيد ادعا كنيد كه او را صحيح شناخته‌ايد و در مقابلش تسليم هم هستيد و اين شناخت شما در جهت عظمت و بزرگى اوست .
مسلماً يكى از تعليمات انبيا و يا از لوازم تعليمات انبيا ايمان به انسانيت است . ايمان به انسانيت مستلزم شناخت عظمت انسانيت است ، و ديگر تسليم و خضوع و تقديس در برابر اين عظمت .
در تعليمات انبيا انسان طورى معرفى شده است كه شايستهء ايمان يعنى شناخت و تعظيم و تقديس است . آن جنبه از اين تعليمات عبارت است از : .
الف . داراى روح قدسى ملكوتى بودن : * ( وَنَفَخْتُ فيه من روحى ) * ( نه يك ساختمان مادى محض ) .
ب . موجودى برگزيده و اصطفا شده است : * ( ثُمَّ اجْتَبيه رَبُّه . . . وَهَدى هُوَالَّذى جَعَلَكُمْ خَلائِفَ الاْءرْضِ ) * ( نه يك موجود تصادفى ) .
ج . استقلال و مؤثربودن در سرنوشت خويش و امانتدارى و شايستگى براى قبول تكليف و رسالت و مسؤوليت : . . . * ( من نُطْفَةٍ أمْشاجٍ نَبْتَليه فَجَعَلْناه سَميعاً بَصيراً . إنّا هَدَيْناه السَّبيلَ . . . ) * ( نه يك موجود مجبور و صددرصد محكوم عوامل محيط ) .
د . ترازوى عدل الهى بودن ، ملهم بودن فجور و تقوا . داستان وابصه و استفتاى از قلب ، يعنى درك صحيح خوب و بد [2] ( مسألهء تحسين و تقبيح خوبان و بدان ، ر . ك : نمره 32 ) .
ه . فطرت پاك احسان و نيكى خواهى ( مسأله تفسير حمايت و

[1] . و بلكه عاشقانه .
[2] . راسل

408