17 . انسان از نظر خواسته بىنهايت است ، سيرشدنى نيست در ثروت ، قدرت ، دانش ، شهوت و زن ، فضائل و محاسن و عواطف عاليه .
* ( لَهُمْ ما يَشاؤُنَ فيها وَلَدَيْنا مَزيدٌ ، يَوْمَ نَقولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلأْتِ وَتَقولُ هَلْ من مَزيدٍ ) * ( ر . ك : شماره « لب » ص [ 340 ] ) .
18 . ( در ذره بىانتها ) صفحات 20 - 21 بالاخره به وجود روح اعتراف مىكند ولى مبهم و تقريباً به شكل روحانية الحدوثى . ولى بايد گفت از تعبير « نَفَخْتُ فيه من روحى » مدعاى صدرالمتألهين فهميده مىشود كه روح در عين اينكه ملكوتى است يك موجود مشخص و آماده قبلى نيست ، مانند دم است كه با عمل به وجود مىآيد .
19 . عطف به نمره 9 ، مولوى درباره خود واقعى مىگويد :
شعر مولوى درباره خود :
< شعر > اى كه در پيكار خود را باخته ديگران را تو ز خود نشناخته تو به هر صورت كه آيى بيستى كه منم اين ، واللَّه اين تو نيستى يك زمان تنها بمانى تو ز خلق در غم و انديشه مانى تا به حلق [1] اين تو كى باشى كه تو آن اوحدى كه خوش و زيبا و سرمست خودى مرغ خويشى ، صيد خويشى ، دام خويش صدر خويشى ، فرش خويشى ، بام خويش گر تو آدم زاده اى چون او نشين جملهء ذرّات را در خود ببين چيست اندر خُم كه اندر نهر نيست چيست اندر خانه كاندر شهر نيست اين جهان خمّ است و دل چون جوى آب اين جهان حجره است و دل شهرى عجاب < / شعر >

[1] . رجوع شود به ورقه هاى « مكتب انسانيت » ، سخن گاندى .

354