يعنى اينها مردمى اخلاقى ولى مرتجع و اهل مدارا و تسليم و منكر هر نوع جهاد و مبارزه با رژيمهاى استبدادى و با استعمار ، و درحقيقت منكر دخالت در سياست ، و بالاخره كهنه گرا تلقى شدند ، و درحقيقت تمايل امثال رشيد رضا به وهابيگرى و اعراض از روش مبارزه جويانهء سيد جمال و كواكبى با استبداد و استعمار و انجماد در شخصيتهاى سلفى ، اين مصيبت را براى نهضت اصلاح به بار آورد اصلاح و تجدد فكر دينى - علل سستى وضع اصلاح طلبان ص 63 :
« آنچه كه موجب شگفتى است اين است كه پيشرفتها و موفقيتهاى جنبشهاى اصلاح - در الجزاير و تا حدودى در مصر - در سقوط و انحطاط آن سهيم بوده است . بسيارى از فعالان جنبش اصلاح فريفته قدرت شدند . به اين ترتيب آنان شور و حرارتى را كه براى به پيروزى رساندن ارزشهاى اسلامى داشتند از دست دادند و به نوعى فرصت طلبى محافظه كارانه دست زدند .
در اين تغيير جهت ، آنان كه مجبور بودند مذهب رسمى را با سلاح عقيده تجهيز كنند و به آن سامان بخشند به صورت عوامل توجيه درآمدند ، و دفاع از اسلام واقعى كه هدف اصلى نهضت اصلاح در مبارزاتش محسوب مىشد به عهدهء كسانى واگذار شد كه با هر نوع مصالحه با رژيم كه آن را غيرعادل و غيرقانونى مىدانستند دشمن بودند . » .
و وسوسه قدرت همان بود كه اخوان المسلمين را از طرفى به تروريسم تشويق كرد و از طرفى به سازش با حكومتهاى فاسد از قبيل حكومتى كه بعد از اتحاد مصر و سوريه در سوريه پديد آمد و از قبيل حكومت سعودى وادار كرد .

217