إسم الكتاب : يادداشتهاى استاد مطهرى ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 516)

همدردى و همدلى دارد ، خاصيت مبارزه با آفات كه همان خاصيت دفع است دارد . وقتى كه جامعه به حالتى درآمد كه در جاى جذب دفع و در جاى دفع جذب كند و يا اساساً جذب و دفعى نداشته باشد و همه چيزش تحميلى باشد ، آن جامعه مرده است .
پيغمبر اكرم مثلى عالى براى حيات اجتماعى مسلمين آورد : * ( مثل المؤمنين فى تواددهم و تراحمهم كمثل الجسد اذا اشتكى عضو تداعى له ساير اعضاء جسده بالحمّى والسّهر . ) * ايضاً فرمود : * ( من اصبح و لم يهتمّ بامورالمسلمين فليس بمسلم . ) * ايضاً فرمود : * ( من سمع مسلماً يا للمسلمين و لم يجبه فليس بمسلمٍ ) * ( قريب به اين مضمون ) .
« إنَّمَا الْمُؤْمِنونَ إخْوَةٌ » ارائهء نشانه اى است از حيات اسلامى .
اينكه على مىگويد : « و هذا اخو غامدٍ و قد ورد خيله الانبار . . . فلو انّ امرأ مسلماً مات على هذا اسفا ما كان به ملوماً بل كان به عندى جديراً » نشانهء ديگرى است .
ايضاً فرمود : * ( أو أبيت مبطاناً و حولى بطونٌ غرثى . . . ) * 2 . اقبال كه هفت خطابه در پاكستان ( ظاهراً پنجاب و مدرس و غيره ) ايراد كرده است هدفش اين است كه طرز تفكر اسلامى را در مجراى صحيحى برگرداند كه هم منطبق با قرآن است و هم خاصيت حيات بخشى دارد . و به همين جهت اقبال يك مصلح بزرگ اسلامى به شمار مىرود .
دربارهء اقبال دو نكته قابل توجه است : يكى اينكه در عين اينكه مردى است اروپا رفته و اروپا شناخته و تحصيل كردهء جديد در حدى كه اروپاييان براى افكار او ارزش قائلند و مشوق مسلمانان به تحصيلات جديد و علوم جديد است ، به تمدن اروپايى و فرهنگ اروپايى سخت بدبين است و آيندهء شومى براى او پيش بينى مىكند ( رجوع شود به ورقه هاى « اقبال و احياء فكر دينى » صفحهء 4 ، در آنجا

151