ازلى يعنى استقلال و تكامل نيست . نمونه و نظاير از جهت واداشتن شخص بر سلطه بر طبيعت يا مخالفت با سلطه طبيعت بر شخص : انفاق مال ، اعراض از ربا ، احسان و صدقه ، و از همه بالاتر اقدام به جهاد . . .
يكى از نتايج و شايد اهم آنها و مقصد روزه ، تقويت اراده شخص در جهت حق و تسلط بر نفس يعنى تقوا باشد . » يادداشت قرآن و انسان . از منتهاى ضعف تا منتهاى كمال ، از بى نهايت كوچك تا بى نهايت بزرگ :
15 . يكى از نكات عجيب قرآن درباره انسان اين است كه شروع انسان را از ناتوانى و ضعف بيان مىكند : « خُلِقَ الإنْسانُ ضَعيفاً » ولى نهايت انسان را بىنهايت بزرگ يعنى خداوند ذكر مىكند : « يا أيُّهَا الإنْسانُ إنَّك كادِحٌ إلى رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلاقيه » . اين تعبير قرآن همان مفهوم پاسكال را كه در ( ذره بىانتها ) صفحه 11 نقل مىكند مىرساند كه گفته است انسان در ميان دو بىنهايت قرار گرفته است : بى نهايت كوچك و بى نهايت بزرگ و بر هر دو تسلط علمى دارد با اين تفاوت كه نظر پاسكال بيشتر جنبه رياضى و كمّى دارد و بيان قرآن جنبه فلسفى .
عبور دادن بى نهايت كوچك و سير دادن او به مراتب بىنهايت بزرگ :
16 . ( ذره بىانتها ) ص 15 :
« نقش انبيا پل زدن ما بين اين دو بىنهايت بزرگ و كوچك مىباشد ولى قرآن و پيغمبران فقط براى ارتباط و اتصال پل نمىزنند و مانند پاسكال انسان را در وسط دو جهان بىنهايت قرار نمىدهند و تحسين خالى نمىكنند ، براى عبور دادن بىنهايت كوچك و سيردادن او به مراتب بىنهايت بزرگ الهى و سرريزكردن بىنهايت بزرگ به جانب بى نهايت كوچك پل مىسازند . دينى كه به ما دستور مىدهد خود را در برابر جهان خلقت و خالق موجود ، بى نهايت كوچك بدانيم براى آن است كه مىخواهد ما را بىنهايت بزرگ كند . » .
( العبودية جوهرة كنهها الربوبية ) .

353