كه نخست با گسترش فرهنگ خويش در ميان مسلمانان ، در مبانى ايمان دينى و سنن ديرين آنان رخنه انداخت . و به همين دليل ، نخستين شرط پيروزى مسلمانان در پيكار با استعمار نيز طرد فرهنگ غربى است . » .
19 . ترجمه ( دائرة المعارف ) . . . به قلم . . . ماده . .
ص 5 : از ترجمه ( مجددين قرون از نظر رشيدرضا ) ، نقل از ( تفسير ) ج 7 ، ص 143 اصلاح و تجدد فكر دينى - بيدارسازى و رنسانس . در صد سالهء اخير ص 6 : اصلاح و بيدارسازى در صد ساله اخير ( رنسانس ) درباره بيدارساختن جهان عربى همراه با جنبش جهان اسلام به طور عمومى وسيله سه نفر : جمال الدين افغانى ، عبده ، كواكبى .
ص 7 : عوامل نهضت : .
الف . وهابىگرى .
ب . توسعه چاپ .
ج . تأثير فرهنگ غربى ، ترجمه هاى كتب فرنگى .
د . اصلاحات سلطان عبدالحميد .
ه . نوسازى كليساى شرقى .
ص 9 : كتابها و نوشته ها و نقش آنها : .
الف . « العروة الوثقى » سيد جمال و عبده .
ب . ( ام القرى ) كواكبى .
ج . ( لماذا تأخرالمسلمون و تقدم غيرهم ) شكيب ارسلان .
د . ( الاسلام و النصرانية ) محمد عبده

208