< شعر > يا به گلبن وصل كن اين خار را وصل كن با نار ، نور يار را < / شعر > عطف به آنچه در يادداشتهاى « امر به معروف » راجع به شرايط مصلح گفته شد * ( ( انما يقيم امرا لله سبحانه من لايصانع و لايضارع و لايتبع المطامع ) . ) * رجوع شود به ورقه هاى « هدايت » ، ورقه « شرايط رهبر » اصلاح و تجدد فكر دينى - جريانات فكرى گوناگون . شعار اوليهء بازگشت به اسلام عربى و پيراستن انديشهء غيرعربى :
1 . كتاب ( سيرى در انديشه سياسى عرب ) ، تأليف حميد عنايت ، ص سيزده :
« يكى از نتايج مهم واكنش جهان عرب در برابر بيگانگان خواه ترك و خواه غربى ، تجدد فكر دينى بود . اين جنبش نخست به نام پيراستن دين اسلام از آثار فكر غيرعرب آغاز گشت و در دو نهضت وهابى در عربستان و سنوسى در شمال افريقا تظاهر پيدا كرد ولى پس از چندى با آگاهى از جريانهاى بزرگ فكرى زمان ، از آنها جدايى گرفت و شكل هوشيارانه ترى يافت . آنگاه ضرورت آميختن ايمان دينى با آگاهى عقلى و شناخت علمى جهان و نقد باورهاى توده و پيكار با نادانى و خرافه و ستم پذيرى را شعار خود قرار داد . » .
شعار علم ، مبارزه با خرافه و نادانى ، پيكار با ستم :
( نهضت وهابى يك نهضت انحرافى بود و شايد دست استعمار در آن دخالت داشت و نتيجه اى كه از آن عايد شد امروز به سود استعمار و زيان اسلام و مسلمين شاهد قطعى اين مطلب است . ) .
2 . چهارده : جريانهاى فكرى گوناگون :
نهضت فرنگى مآبى ص 8 ، 9 ، 11 ، 12 و ص 29 و 42 :
- فرنگى مآبى ( و غرب را الگو قراردادن و تحت نفوذ فكرى و فرهنگى و تقليد و اقتباس از غرب قرار گرفتن ، مثل همان فكرى كه امثال تقى زاده تبليغ كردند ، بدون توجه به اينكه نفوذ فرهنگى به دنبال خود نفوذ سياسى را مىآورد و بعلاوه شخصيت و منش و استقلال يك امت به استقلال فرهنگى او است و اگر نه در هاضمه ملت ديگر هضم

189