كافرنشين و رفتوآمد اتباع آنها با يكديگر نوعى « تسامح دينى » ايجاد كرده بود . ( 1 ) ثالثاً : در همان زمان كسانى بودند كه تا حدودى علاقه و تمايل به اهل بيت ( عليهم السلام ) و رجال شيعه نشان مىدادند و احساس نياز به تقيّه نمىكردند .
به عنوان نمونه : در حالى كه شمس ( و به پيروى از او مولوى ) گريه كردن در عزاى امام حسين و اهل بيت ( عليهم السلام ) را به گونه‌اى مسخره مىكند : « شمس خجندى بر خاندان پيامبر مىگريست ، ما بر وى مىگريستيم ، يكى به خدا پيوست ، برومى گريد . . . ! ( 2 ) ولى سبط ابن جوزى ( 654 ) كه معاصر اين دو بوده ، و در شام كه تعصّب ضد شيعه آن معروف است ، ( 3 ) زندگى مىكرده ، به نقل ابن كثير ، در روز عاشورا و بر بالاى منبر « گريه » مىكند . ( 4 ) ( با توجه به اين كه وى منبر پرجاذبه و مستمعين فراوانى داشته است ) . همچنين كتاب « تذكرة الخواص » را تأليف نمود كه دربردارنده فضايل و مناقب ائمه دوازده گانه ( عليهم السلام ) است .
صدرالدين قونوى ، شيخ الاسلام و شيخ تصوّف و عرفانِ در قونيه و روم ، بنا به نقل ، با خواجه نصيرالدين طوسى شخصيّت نامدار شيعه ، ( 5 ) كه به خاطر مايه‌هاى قوى علمى و حسن تدبير و نفوذ وى در دستگاهِ حاكمه و رونقى كه تشيّع از اين طريق پيدا كرده بود مورد غضب بسيارى از اهل سنّت واقع گرديده ، باب مكاتبه باز مىكند و طّى نامه‌اى به وى با القاب و احترام مىنويسد : . . . بر رأى غيب نماى آن جناب پوشيده نيست كه طلب مواصلت و تأسيس قواعد مؤدّت با اهل فضل پيوسته معهود و مألوف بوده است . . . داعى مخلص مبتنى بر اين مقامات خواهان فتح الباب مواصلت به آن جناب گشت . . .

1 - البته اين مطلب منافات با مخالفت برخى صوفيان وغيره با تندرويهاى شمس و مولوى ندارد . 2 - مقالات شمس به نقل خط سوم ص 31 . 3 - از اين رو شهيد اول و شهيد دوّم ، دو تن از فقهاء شيعه را در شام به شهادت رساندند . 4 - دائرة المعارف بزرگ اسلامى ، ج 3 ، ص 280 . 5 - خواجه نصير و صدرالدين و مولوى و شمس معاصر بودند .

97