و او خموش . . . » . ( 1 ) نكته جالب اين است كه در مقالات بارها از حلم و بردبارى سخن رانده و همه را توصيه مىكند كه : « . . . در خشم حليمى كن » ( 2 ) ! همچنين بارها از صبر و خويشتن دارى خود تعريف بليغ كرده است ! ( 3 ) شمس زبان تيز و گزنده‌اى داشت . الفاظ زشت و زننده در سخنان وى فراوان يافت مىشود . شمس ( اين معشوق حضرت خضر ، و خلاصة الارواح و سلطان الاولياء و نورالله فى الاولين والاخرين و . . . به قول مولوى ) ، به هنگام ناراحتى و عصبانيّت ( كه زياد هم پيش مىآمد ) ، پرخاشگرى را از حدّ مىگذراند و لب به دشنام بازمى كرد ، و از نثار فحش ناموسى ( كه از نقل آن شرم دارم ) نيز اِبايى نداشت . ( 4 ) اين روش باعث مىشد كه عدّه‌اى هم متقابلاً ، سخنان ناروا به وى بگويند و او را مسخره كنند ( 5 ) و آفاقى ( دوره گرد - غربتى ) ، تبريزى درازقد ، كافر ( 6 ) و سودائيش بخوانند .
بدطبعى و تندى و خشونت شمس تبريزى به حدّى روشن و آشكار است كه حتى علاقمندان و ارادتمندان به وى نيز ، به آن اعتراف كرده‌اند . يكى از اين ارادتمندان در اين زمينه مىنويسد : « شمس ، كم حوصله ، تندخو ، يكدنده ، پرخاشگر ، سختگير و انعطاف ناپذير است » . ( 7 ) ديگرى مىنويسد : « سخنان شمس غالباً آگنده از دعوى يا آگنده از تعريض بود و مايه انكار يا ناخرسندى حاضران مىشد . . . گفتار رُعونَت آميز و رفتار

1 - همان مأخذ ، ص 286 . نقطه چين‌ها نشان حذف كلمه يا جمله‌اى نيست بلكه براى روانى جمله گذاشته شده است . 2 - مقالات ص 209 . 3 - همان ص 74 و 224 و 143 و 127 . 4 - مقالات ص 246 و 245 و 84 . 5 - خط سوّم 84 - آ . 6 - همان ص 87 . 7 - همان ص 139 - آ .

88