داد ، پس تنافى بين دو آيه نيست . ( 1 ) و نيز مثنوى در اين قضيّه بر خلاف نصّ قرآن از خود بافته و گفته است :
گر مسبّح باشد از ماهى رهيد * ورنه در وى هضم گشت و ناپديد ( 2 ) مضمون اين شعر را خود ساخته ، و گرنه صحيح همان است كه قبلاً گفته : « حبس و زندانش بدى تا يبعثون » و مضمون روايت و آيه هم همين بود .
فخر رازى در ضمن تفسير آيه مباركه :
والذين اهتدوا زادهم هدى و اتيهُم تقويهم . ( 3 ) « و آنان كه هدايت شدند خداوند هدايت آنان را افزود و پرهيزكاريشان داد . » مى گويد : معناى آيه آن است كه خداوند آنان را از قول بدون دليل در قرآن نگاه مىدارد ، و از تفسير به رأى حفظ مىكند . ( 4 ) و مورد اتفاق است كه تفسير قرآن جايز نيست در موردى كه خلاف ظاهر باشد مگر با روايت صحيح ، و همچنين مورد اتّفاق است كه : من فسّر القرآن برأيه فليتبّوء مقعده من النار . ( 5 ) « هر كس قرآن را به رأى و نظر خويش تفسير كند جايگاه خويش را از آتش درست كرده است . »

1 - تفسير الميزان ، 20 / 49 . 2 - مثنوى : دفتر دوّم 3141 . 3 - سوره محمّد ، آيه 17 . 4 - تفسير فخر رازى 28 / 59 . 5 - عوالى اللئالى 4 / 104 ، حديث 154 .

428