اسلام گريزان بودند .
و مرحوم محقّق طوسى در كتاب قواعد العقايد مىفرمايد : « اصول ايمان نزد شيعه سه چيز است : 1 - تصديق به يگانگى خداى متعال در ذات او ، و عدل در افعال او ، 2 - تصديق به نبوّت انبياء ( عليهم السلام ) 3 - تصديق به امامت معصومين بعد از پيامبران ( عليهم السلام ) . و اهل سنّت مىگويند : ايمان عبارت است از تصديق به خداى متعال ، و راستگويى پيامبر ، و تصديق احكامى كه يقيناً از او صادر شده است ، و بدانكه كفر مقابل ايمان ، و گناه مقابل عمل صالح است . و مؤمن مستحق خلود در بهشت و كافر مستحقّ خلود در عقاب است . » ( 1 ) حتى در روايات متعدّده از ائمّه معصومين ( عليهم السلام ) عمل بدون ولايت فاقد هر گونه ارزشى معرّفى شده است ، براى نمونه چند روايت را مىآوريم .
1 - محمّد بن مسلم گويد : از امام محمّد باقر ( عليه السلام ) شنيدم كه مىفرمود : هر كس اطاعت كند خداى عزّوجلّ را به عبادتى كه در آن خويش را به زحمت اندازد ، امّا امامى از جانب خداوند براى او نباشد ، پس كوشش و سعى او قبول نخواهد شد ، و او گمراه و متحيّر است ، و خداوند دشمن اعمال اوست ، تا آنكه فرمود : و اگر بر اين حال بميرد ، مردن او مرگ در كفر و نفاق است . ( 2 ) 2 - زراره در حديثى از امام باقر ( عليه السلام ) نقل مىكند كه آن حضرت فرمود : آگاه باشيد كه اگر شخصى شبها را به عبادت صبح كند ، و روزها را روزه بدارد ، و تمام اموالش را صدقه بدهد ، و هر سال به حج رود ، امّا ولايت ولى اللّه را نشناسد كه از آن پيروى كند ، و همه اعمال او به راهنمايى ولىّ خدا باشد ، حقّى بر خداوند در پاداش اين اعمال ندارد ، از اهل ايمان هم نخواهد بود . ( 3 ) 3 - امام صادق ( عليه السلام ) در حديثى فرمود : هر كس روز قيامت نزد خدا برود با غير آنچه

1 - قواعد العقائد ، چاپ قديم ، صفحه 95 . 2 - وسائل الشيعه 1 / 90 ، باب 29 ، از ابواب مقدّمه عبادات ، حديث اوّل . 3 - همان مدرك ، حديث 2 .

406