تصميم‌ها و شكستن نيّت‌ها . » در تفسير مجمع البيان در ذيل آيه شريفه : الذين يصدّون عن سبيل اللّه . . . ( 1 ) گفته است : « و إنّما جاز تمكين الصادّ عن سبيل اللّه من هذا الفساد لأنّه مكلّف بالامتناع منه ، و ليس في منعه لطف بأن ينصرف عن الفساد إلى الصلاح ، فهو كشهوة القبيح الذي يصحّ به التكليف » . ( 2 ) يعنى « قدرت دادن به كسى كه بر سر راه خير مانع ايجاد مىكند از آن جهت جايز است كه او وظيفه دارد كه ( در عين قدرت ) اين كار ( مانع خير شدن ) را انجام ندهد و در اينكه خدا او را مانع شود تا آنكه از راه فساد به رستگارى برگردد لطفى وجود ندارد ، و اين نظير منع از خواسته‌هاى نفسانى قبيح است كه تكليف بر اجتناب از آنها صحيح است . » و قضاء گاهى به معناى امر آمده است :
و قضى ربّك ألاّ تعبدوا إلاّ إيّاه و بالوالدين احساناً . . . ( 3 ) « و امر كرده است پروردگار تو كه جز او را نپرستيد و به پدر و مادر خويش نيكى كنيد . » و گاهى به معنى « وحى » آمده است ، و قضينا إلى بني اسرائيل في الكتاب لتفسدن في الأرض مرّتين و لتعلنّ علوّاً كبيراً . ( 4 ) « و اعلام كرديم به بنى اسرائيل در توراة كه البته فساد مىكنيد در زمين دوبار و برترى مىجوييد برترى بزرگى . » گفته شده كه فساد اوّل آنها قتل زكريّا و دوّم كشتن يحيى بن زكريا بوده است ، نظرات ديگرى نيز بنا بر اختلاف روايات نقل شده است ( 5 ) و اين إخبار به غيب است

1 - سوره هود ، آيه 20 . 2 - مجمع البيان 3 / 151 . 3 - سوره إسراء ، آيه 23 . 4 - سوره اسراء ، آيه 4 . 5 - مجمع البيان 3 / 398 .

365