خانقاه و خرابات مىروند . ( 1 ) البته مثنوى اين معنى را در اشعار خود تا حدّى تعديل كرده است ، امّا در اينجا فقير را همتاى قطب دانسته است .
شعر منسوب به مرحوم شيخ بهايى نيز كه مىفرمايد :
درويش كسى بود كه نامش نبود * گامى كه زند براى كامش نبود در آتش فقر اگر بسوزد صد سال * از كس طمع پخته و خامش نبود اشاره است از آن بزرگوار به مرام صوفيه و سربار بودن جامعه كه امام ( عليه السلام ) فرمود : ملعون من القى كلّه على الناس ، يعنى لعنت شده است كسى كه سربار مردم شود .
يكى ديگر از مقامات عاليه صوفيّه مقام « ولىّ » است ، به عنوان نمونه مىگويد :
گر ولى زهرى خورد نوشى شود * ور خورد طالب سيه هوشى شود ( 2 ) و در جاى ديگر گويد :
پس امام حّى ناطق آن وليست * خواه از نسل عمر خواه از عليست پس بهر دورى وليى قائم است * تا قيامت آزمايش دائم است مهدى هادى وليست اى راه جو * هم نهان و هم نشسته پيش رو از پس هر پرده قومى را مقام * صف صف اين پردهاشان تا امام ( 3 ) بايد توجه به اين مطلب داشته باشيد كه اين اصطلاحات مثنوى ابداً ارتباط با ائمّه دوازده گانه و مهدى منتظر ( عليهم السلام ) كه اماميه مىشناسند ندارد .
مرحوم محقّق قمى در اواخر جامع الشتات مىفرمايد : بعضى از ايشان ( صوفيه ) را عقيده آن است كه امام آن انسان كامل است ، پس هر گاه به نهايت مرتبه رسيد ، خدا در او ساكن مىشود و تكلم مىكند ، وگويا اين شعر فوق ملاى رومى از اين باب است . ( 4 )

1 - اشاره به اين مطلب در قصّه امام ( عليه السلام ) با شقيق بلخى گذشت . 2 - مثنوى دفتر اول ، 2605 . 3 - مثنوى دفتر دوم ، 815 . 4 - جامع الشتات ، 804 .

274