واقع گويى او اعتراف دارند . ( 1 ) به عنوان نمونه داستانى را براى قدسى قلمداد كردن مولوى برهم بافته كه خلاصه‌اى از آن نقل مىشود . صيّادى در كنار دريا مشغول صيد بود . . . در اين حال حيوان عظيم الجثّه‌اى به تور صيّاد افتاد . . . ناگاه اين حيوان عجيب و غريب به نطق آمد و گفت : من را رها كنيد . . . هرچه بخواهيد از ثروت براى شما بياورم . . . تا آنجا كه حيوان عظيم الجثّه مىگويد : « ما محمّديانيم و مريدان حضرت مولاناييم . به روان مقدّس مولانا جلال الدين روم ، كه اگر مرا رها كنيد بروم و باز بيايم . . . » بعد گفت : « ما دوازده هزار قوميم ، روى به وى آورده‌ايم و او هر بارى در قعر دريا ، باز روى به ما نموده از معانى و حقايق درس ما مىفرمايد » . ( 2 ) از اين نوع موهومات ( كه بخشى از آن خواهد آمد ) در اين كتاب ، كه گفته مىشود زير نظر عارف چلبى ( پسر سلطان ولد و نوه مولوى ، و خليفه با واسطه وى ) نوشته شده ، فراوان است . ( 3 ) متأسّفانه همين كتاب ( مناقب العارفين ) با اين وضعيّت ، يكى از مدارك عمده و اصلى كتابهاى متعددى است كه در اين عصر ، در زمينه شرح حال و فضائل و مناقب مولوى نوشته شده است . ( 4 ) در ميان مريدان ( افراطى ) جديد نيز كسانى هستند كه برخى از آنها ديدگاهى شبيه ديدگاه مريدان قديم دارند و به مولوى به تعبير يكى از مولوى شناسان معاصر ، به ديده تجسّد الوهيت نگاه مىكنند . يا او را به عنوان برگزيده خاصّ خدا ، و يا نابغه بى نظير و اَبَرمرد تاريخ و . . . مىشناسند ( هر چند استعداد و توانايىهاى چشمگير مولوى مورد انكار نيست ) .

1 - افرادى چون آقاى فروزانفر ، عبدالباقى گولپنيارلى ، شبلى نعمانى و . . . 2 - مناقب العارفين ، ص 369 . 3 - مولانا جلال الدين ، ص 608 . 4 - هر چند برخى از مؤلفين به اين ضعف اعتراف كرده‌اند . نكته‌اى كه لازم به تذكر است اينكه ما مطالبى كه از اين كتاب به عنوان شاهد نقل مىكنيم نوعاً داراى قرينه و شاهدى از منابع ديگر چون مقالات شمس ، ولد نامه ، اشعار مولوى و . . . است .

26