الصائم فى شهر رمضان في السفر كالمفطر فيه فى الحضر . ( 1 ) « روزه دار مسافر در ماه رمضان همانند كسى كه روزه خود را در وطن مىخورد گناهكار است » توجه نكرده‌اند . و بر همين منوال است نمونه‌هايى كه گذشت و مىآيد .
به هر حال سرتاسر كتاب مثنوى شامل مطالبى است كه شاهد ادّعاى ما است كه صوفى است .
در كتاب « دين و مذهب در عصر صفوى » مىگويد : مولويه كه مؤسّس آن جلال الدين رومى بوده است ، دسته‌اى بوده و هستند ، و زمان شاه اسماعيل صفوىآنها را از ايران بيرون كرده‌اند ، و اكنون در تركيه هستند و سماع نزد آنها مقبول است . ( 2 ) و در مقدّمه مثنوى انتشارات وصال نوشته : طريقه درويشى و خرقه و فقر و طريقه ارتياض مولوى در تمامت بلاد روم و شام و . . . تا آنجا كه مىنويسد : لباس مخصوص دارند و حلقه ذكر جلى در ميانشان متداول است ، و در هنگام سماع دف و نِى مىزنند . . .
شما خواننده عزيز توجّه كن فرمايش مرحوم مجلسى كه بعداً خواهد آمد و مىفرمايد : پيروان مولوى دف و نِى زدن را عبادت مىدانند صحيح است .
بهرحال براى روشن شدن مطلب به نمونه‌هاى موجود در مثنوى كه دالّ بر تصوّف سراينده اشعار است مىپردازيم . او بعد از ذكر خلفاء راشدين فوراً به مشايخ پيشين تصوّف منتقل مىشود و مىگويد :

1 - بحارالانوار ، 96 / 326 . 2 - دين و مذهب در عصر صفوى چاپ اوّل 35 . و نيز در فرهنگ فرق 317 ، نامى از مولويه برده و در صفحه 141 ، جلاليّه را ذكر كرده است .

255