در واقع ادّعاى « انا الحق » ( من خدا هستم ) اختصاص به حلاّج و بايزيد ندارد ، بلكه اين خود بزرگ بينى ( به بهانه فنا و محو ) و سخنان عجيب و غريب و پر طُمطُراق يكى از خصوصيات روان شناسانه مشايخ صوفيه است . شما در كمتر صنف و گروهى به اندازه صوفيان ، مواجه با سخنان فوق العرشى و ادّعاهاى كبريايى مىشويد . در طول تاريخ تصوّف همواره كسانى بوده‌اند كه خطّ بايزيد و حلاّج را ادامه داده‌اند .
آرى بعد از بايزيد و حلاّج ، اين كاروان ( كاروان شطح گويان ) به وسيله كسانى چون ابوالحسن خرقانى ، ابو سعيد ابو الخير ، احمد غزّالى ، قاضى القضاة همدانى ، روزبهان بقلى ( شطاح شيراز ) ادامه پيدا مىكند تا به قرن هفتم يعنى عصر شمس تبريزى و مولوى مىرسد .
در آستانه قرن هفتم روزبهان بقلى ( صوفى عشقى و شاهد باز معروف ) طى سخنانى در آغاز كتاب خود به نام « عَبْهَر العاشقين » از معراج صوفيانه خود چنين خبر مىدهد :
« . . . به مَدارج و مَعارف توحيد و تَفْريد و تَجْريد ، سوىِ عالَمِ اَزَل رفتم ، و لباسِ قِدَم يافتم ، خطابِ عَظَمت و كَبرياء و اِنْبِساط و حُسْن و قُرْب شنيدم . فناء توحيد عزّت به من نمود . و مرا در عينِ قِدَم از رسم حُدوثيّت فانى كرد ، و به بَقا باقى كرد . . . و گفت : صِرتَ عاشقاً وامقاً . . . موحداً صادقاً . فاصنع بصنعى ، وانظر بنظرى . . . وانطق بنطقى ، واحكم بحكمى . . . انّك من اوليايى . . . و اختبر فيك الحق ، من يحبك انجيه من اليم عذابى و هو من خواصّ المريدين من اَحبّايى . . . ( 1 ) « خدا به من خطاب كرد » تو ، به مقام عاشقى و دلباختگى . . . و توحيد و راستى رسيدى . پس ( به اراده من ) عمل كن ، و . . . با نگاه من نگاه كن ، و به حكم من حكم كن . . . كه تو از اولياء منى . . . و تو را ميزان حق قرار دادم ، هر كس تو را دوست دارد به بهشت مىبرم و از عذاب سخت نجات مىدهم ، و او از دوستان خاصّ من است . . . » بالاخره در قرن هفتم نوبت به مولوى و ديگران مىرسد كه شعار « انا الحقّ » حلاّج را با حرارتى بيشتر تكرار كنند :

1 - عبهر العاشقين ص 5 .

20