در خبر آمد كه آن معاويه * خفته بد در قصر در يك زاويه ( 1 ) تا آخر اشعار .
فروزانفر در كتاب خويش حكاياتى آورده است كه در هيچ يك نامى از معاويهنيست ، ظاهراً اين قصّه از فراورده‌هاى دست اوّل مثنوى براى بزرگداشت مقام معاويه باشد ، و اين قصّه‌اى است مفصّل كه از عمق افكار او سرچشمه گرفته است . ( 2 ) از نسايى صاحب سنن و خصائص متوفاى سال 303 ، از فضائل معاويه سئوال كردند ، او در جواب گفت : « ما اعرف له فضيلة اِلاّ لاأشبع اللّه بطنه » ( 3 ) يعنى : « فضيلتى براى او نمىشناسم مگر نفرين پيامبر ( صلى الله عليه وآله و سلم ) را كه فرمود : خداوند شكم او را سير نكند . » و از ربيع الأبرار زمخشرى نقل شده كه معاويه روزى هفت بار غذا مىخورد و سير نمىشد ( 4 ) ، ولى مروج الذهب مىنويسد : روزى پنج بار ، و او بود كه اطعمه الوان و غذاهاى گوناگون را داير كرد . ( 5 ) اين داستان را مثنوى با اطناب آورده كه تفصيل عناوين به شرح زير است :
1 - بيدار كردن ابليس معاويه را ، 2 - از خر فكندن ابليس معاويه را ، 3 - باز جواب گفتن ابليس معاويه را ، 4 - تقرير كردن معاويه با ابليس مكر او را ، 5 - باز جواب گفتن ابليس معاويه را ، 6 - عنف كردن معاويه با ابليس ، 7 - ناليدن معاويه به خدا ،

1 - مثنوى : دفتر دوّم ، 2604 . 2 - آيا نقل يا ابداع فضيلت‌ها و كرامت‌هاى ياد شده ، در حق شخص ملعونى چون معاويه ، به خاطر تقيه بوده است ؟ ! 3 - الكنى و الألقاب « نسايى » و حاكم درباره نسايى گفته است كه او واردترين مشايخ عصر خود در تشخيص روايات صحيح از غير صحيح بود و بالاترين شناخت را نسبت به رجال داشت . 4 - ربيع الأبرار 2 / 682 . 5 - مروج الذهب 3 / 30 - 31 .

174