اين نقل‌ها را خدا مىداند ! ( 1 ) « احمد رفاعى » يكى از بزرگان صوفيّه و بنيان گذار طريقه رفاعيّه مىگويد : وقتى كه عبد به مرحله تمكين ( مرحله عالى سلوك و فناء ) رسيد . . . همّت او هفت آسمان را مىشكافد و زمين‌ها مانند خلخالى است كه در پاى او قرار دارد ( آسمان و زمين به آسانى تحت اختيار او است ) . ( 2 ) « نجم الدين رازى » ( معروف به دايه ، خليفه نجم كبرى و معاصر مولوى ) يكى ديگر از بزرگان صوفيه ، در كتاب مرصاد العباد ، كه نزد صوفيان از اعتبار خاصّى برخوردار است ( و انصافاً نسبت به نمونه‌هاى مشابه آن دقيق است ) ، مىگويد : بدان كه سالك چون در مجاهده و رياضت نفس و تصفيه دل شروع كند ، بر ملك و ملكوت او را سلوك و عبور پديد آيد . و در آن حال ، مناسبِ او از غيب واقعاتى پديد آيد . . . ( 3 ) مكاتب هندى نيز مطالبى مشابه دارند و كشف و كرامت به همان اندازه كه در تصوّف مطرح است نزد آنها نيز با اهمّيت تلقّى مىگردد .
يكى از نويسندگان متأخّر ، جايگاه كشف و كرامت در مكتب‌هاى هندى را چنين معرّفى مىكند : زمانى كه نفس به اين درجه از تعمّق و نگرش باطنى رسيد ، قابليّت و استعدادى در وجود او متولّد مىشود كه مىتواند در هر چيز و هر موجودى نفوذ كرده و وارد شود . يعنى در وصفى قرار مىگيرد كه مىتواند در پشت پرده قواى نهانى ، طبيعت را تماشا كرده و در پشت ظواهر خارجى علل پنهانى را . . . تشخيص داده ، و از عللِ فعلى ، تولّد معلولهاى منتظر در دامان آينده را از پيش ببيند . ( 4 ) البته رسيدن به اين مرحله ( كشف و كرامت ) در هر دو مكتب تصوّف و هندو ، شرايط

1 - هرچند اجمالاً همه آنها قابل انكار نيست . 2 - طبقات شعرانى ، ج 1 ، ص 142 . 3 - مرصاد العباد ص 160 . همين مطالب و گاهى عين عبارت‌هاى مرصادالعباد را ( در بسيارى از موارد كتاب ) مجذوب عليشاه در مراحل السالكين آورده بدون اين كه نامى از كتاب مرصادالعباد ببرد . 4 - عبارت‌هاى مذكور از كتاب « مدى تيشن » يا مناجات باطنى نقل گرديده است .

129