تصوّف ويژه مولوى عدّه‌اى اصرار دارند كه تصوّف مولوى را تصوّفى ويژه و مستقل قلمداد كنند ، و در اين زمينه سخن‌ها گفته و قلم‌ها زده‌اند .
با مطالعه و تعمّق در سير تصوّف ، از آغاز تا عصر مولوى ( قرن هفتم ) ، و بررسى سخنان مشايخ ، و طريقه‌هاى گوناگون و فراوان تصوّف ، در مىيابيم كه ادّعاى مذكور آميخته به مبالغه و اغراق است . قرن پنجم و ششم و هفتم ، عصر شكوفايى و اوج تصوّف ، و ظهور انواع و اقسام مكتب‌ها و گرايش‌هاى صوفيانه بوده است . ( چنان كه قبلاً اشاره شد ) . كتابها و نوشته‌هاى زيادى ، رموز و اسرار طريقت و تصوّف را تشريح و تبيين كردند و ذخيره انبوهى از فرهنگ تصوّف رويهم انباشته شده بود . الهى نامه و ديگر سروده‌هاى عطار نيشابورى ، حديقه و آثار ديگر سنايى ، نوشته‌هاى عين القضاة همدانى و احمد و محمد غزالى ( به ويژه احياءالعلوم ) ، آثار نجم الدين كبرى ( مؤسس طريقه كبرويه ) و شاگردان وى ( به ويژه سعد الدين حمّوى ) ، كتابهاى خواجه عبدالله انصارى ، اشعار ابن فارص ، تأليفات سهروردى ، روزبهان شيرازى ، قشيرى ، و دهها مرشد و شيخِ صوفى ديگر به اضافه نوشته‌هاى محى الدين عربى . . . بخشى از فرهنگ مكتوب صوفيه را تشكيل مىداد . مولوى با تكيه بر اين ميراث گسترده ، مثنوى خود را سروده است . چنان كه نشانه اقتباس و بهره گيرى وى از بسيارى از منابع قبلى ، براى اهل فن آشكار است .
البته استعداد و توانايى مولوى در تشريح و پروراندن مطلب و شاخ و برگ دادن به آن ، و بهره‌بردارى از مايه‌هاى مختلف ( آيات ، روايات ، تاريخ ، قصه و . . . ) و حتى ارائه نكته‌هاى بديع ، قابل انكار نيست . ليكن همه اينها به معناىِ آفريدن مكتب جديد نمىباشد .
حتى ويژگيى كه معمولاً براى تصوّف مولوى گفته مىشود و آن عبارت است از عشق و سماع و وجد . . . نيز از پيشينه و سابقه درازى در عالم تصوّف برخوردار است .
بايزيد در قرن سوم ، شبلى و . . . در قرن چهارم ، ابو سعيد ابو الخير و احمد غزالى در

106