وسازنده تاريخ است كه بداند كه آن همه كوشش وجديت در گرايش به ماوراى طبيعت نمىتواند بدون شنيدن آهنگ واقعى بوده باشد .
او اگر همين مقدار متوجه باشد كه بانگ وزمزمه وطنين وآهنگ كه از قوانين نوازندهء طبيعت برمىآيد ، به وسيلهء موج وقوانين آن به گوش آدمى منتقل نمىشود ، بلكه اين همان صدا است كه امثال جلال الدين معرفى مىكند كه - < شعر > اين صدا در كوه دلها بانگ كيست كه پر است از بانگ اين كُه گه تهى است هر كجا هست آن حكيم اوستاد بانگ او از كوه دل خالى مباد < / شعر > يا به قول حافظ - < شعر > در اندرون من خسته دل ندانم چيست كه من خموشم واو در فغان ودر غوغاست < / شعر > چنانكه براى شنيدن خود آهنگ يك موسيقى بايستى گوش شنونده از ورود هر گونه صدا وبانگ وفرياد جلو گيرى كند ، هم چنان براى شنيدن آهنگ هستى بايستى از ورود امواج بسيار تند وخشن خود پرستى وشهرت جويى وشهوت رانى ومىگسارىها به گوش دل وجان جلو گيرى شود .
صداى قطار در حال سرعت حركت مخلوط به رعدهاى گوش خراش وكوبنده ، آميخته با صداى يك آبشار بسيار مرتفع كه خود را به هزاران صخره مىزند نخواهد گذاشت صداى ظريف استادى كه فلسفه آن صداهاى وفريادها را مىآموزد بشنوى .
تفسير ابيات پيامبر اكرم ابو بكر را مورد ملامت قرار داد كه مگر من نگفتم : مرا هم در خريدن بلال شريك كن ؟ تو چرا به تنهايى خريدى ؟ علت اين كار را روشن كن .
ابو بكر مىگويد : من وبلال هر دو كمترين بردهء كوى توييم ومن بلال را خريدم ودر راه جمال وجلالت آزاد كردم . تو مرا بنده ويار غار خود بدار كه من بندگى تو را به هيچ آزادى نخواهم داد . زيرا آزادى واقعى من در بندگى تست وبىپيوستگى به تو زندگى براى من جز محنت وبىدادگرى چيزى نيست . اى پيامبرى كه

433