است ، باز اين سؤال پيش خواهد آمد كه ارزش يك خروار شير چيست ؟ اگر بدين ترتيب بخواهيم ارزش كالايى را با كالاى ديگر ، يا كارى را با كار ديگر به دست بياوريم ، بدان جهت كه ارزش هيچ كار وكالا مانند يك نمود فيزيكى تجسم مستقل از انواع روابط ندارد ، لذا كشش « اين مساوى آن » تا بىنهايت ادامه مىيابد .
از اين مسئله نتيجه‌اى را كه مىآوريم اين است كه پول به عنوان شاخص ارزش نيز ضرورت حياتى اقتصادى دارد .
اگر هم دو عنصر وسيلهء تبادلى وشاخص ارزش ماهيت اساسى پول را تشكيل ندهند ، به طور قطع دو عنصر اساسى پول هستند كه عامل ضرورت پديدهء پول آن دو را ايجاب كرده است .
مادامى كه اين دو عنصر ضرورى وجود دارد ، پول به عنوان يكى از اساسىترين عامل حيات انسانها وجود خواهد داشت . آن گاه اقتصاد دانان براى پول خواص اصلى وفرعى ديگرى را مانند وسيلهء پرداخت تعهدها وثروت اندوخته وقابل انعطاف بهر موضوع با ارزش مطرح مىكنند كه در كتب مربوط مورد بحث وبررسى قرار مىگيرد .
مسئله دوم - انحراف پول از مسير اصلى خود كه وسيلهء تبادل وشاخص ارزشها بودن است .
اين مسئله است كه جلال الدين وساير متفكرين انسانى را وادار مىكند كه در بارهء پول بگويند :
< شعر > اين سياه اسرار تن اسپيد را بت پرستانه بگير اى ژاژ خا < / شعر > انحراف پول از مسير خود چه معنا مىدهد ؟ اى كاش اين سؤال براى گردانندگان پول به آن مقدار با اهميت تلقى مىشد كه « من سرم درد مىكند ، چه قرصى را بخورم ؟ » بگذاريد بگوييم : پول چگونه منحرف مىشود وبا داشتن ضرورىترين عامل حيات طبيعى ، نقش عامل ضد حيات طبيعى را به عهده مىگيرد :
1 - اين وسيلهء تبادل وشاخص ارزشها كه بايد دايماً مانند خون در رگهاى

418