إسم الكتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى ( عدد الصفحات : 848)

به هر حال در بعضى از فعاليتهاى درونى ، خود را از طبيعت و جريان واقعيتها كنار مىگيريم ، و اشكال و صور و ساير واحدهايى را كه در ذهن خود اندوخته‌ايم با يكديگر تركيب و تفريق نموده به صورت افكار پيوسته در مىآوريم . در اين فعاليت از اصول و قوانين واقعى هم بهره بردارى مىكنيم . يك مثال ساده معروف تا حدودى مىتواند اين جريان را مشخص نمايد . مىگويند يك فرد ساده لوحى يك كوزه پر از روغن داشت ، اين كوزه را در مقابلش نهاده به خيالات فرو رفته بود ، با خود مىگفت : من اين روغن را برداشته مىبرم در بازار به فلان مبلغ مىفروشم ، با پول آن كه خيلى هم زياد خواهد بود گوسفندهايى را خواهم خريد ، اين گوسفندها را آن قدر نگه مىدارم تا موقع جفت گيرى برسد ، آنها جفت گيرى نموده آبستن مىشوند ، و اينها موقع زاييدن دو قلو مىزايند ، شايد هم بعضى از آنها سه قلو زاييدند ، زيرا گاهى بعضى از حيوانات سه قلو مىزايند .
آن گاه آنها را بزرگ مىكنم ، سپس آنها را مىفروشم ، و از پول آنها ازدواج مىكنم ، و زندگانى بسيار شاداب و لذت بخش براى خود آماده مىكنم ، زنم آبستن مىگردد و فرزند زيبايى مىزايد ، من با آن فرزند بازىها مىكنم ، و هنگامى كه بزرگ شد شروع مىكنم به تعليم و تربيت دادن فرزند و اگر گوش نكرد و تعليم و تربيت من در او مؤثر نگشت ، با اين عصا كه در دست دارم او را مىزنم . در اين موقع عصايى را كه در دست داشت به سر كوزه فرود آورد و كوزه شكست و روغنها ريخت و چون مايع بود خاك را به صورت گل در آورد و از بين رفت . اگر دقيقا ملاحظه كنيم همهء اين واحدها كه در خيالات مزبور به كار رفته است ، واحدهايى است كه از مشاهدات آن مرد ساده لوح و تجربيات خارجى به دستش آمده است ، و همچنين يك عده قوانين هم در ضمن همان واحدها وجود دارد ، مانند اين كه « پول به دست آوردن بايستى در مقابل كار يا تبديل كالا بوده باشد » لذا مىگفت : اين روغن را مىفروشم و مبلغى به دست مىآورم .
و نيز اين يك قانون اقتصادى است كه كسى كه پولى دارد مانند اين است كه قبضى در دست دارد كه مفادش اين است : دارندهء اين پول به همين مقدار كه پول نشان مىدهد

87