إسم الكتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى ( عدد الصفحات : 848)

انسان به اضافهء داشتن واحدهاى موجوده در ميدان تفاعلات طبيعى ابتدايى و واحد بىطرف داراى واحدهاى مسلط و ناظر متعدد نيز مىباشد .
1 - « خود » است كه با تمام جانداران مشترك مىباشد .
2 - « خود » هاى عرضى مانند درك ، هوش ، تجسيم ، انديشه ، تخيل ، اكتشاف ، تعقل . . . اگر اصطلاح روان شناسى اجازه ندهد كه ما پديده هاى مزبور را به عنوان « خود » معرفى كنيم ، مىتوانيم به شكل ديگرى واقعيت موجود را بيان كنيم و بگوييم : « خود » با ده ها وسيلهء بسيار مهم كه در ميدانهاى گوناگون بروز نموده و مىتوانند واحدهاى در فعاليت و تكاپوى انسانى را تقويت و مورد نظارت قرار بدهند .
3 - « خود » هاى عميق ، شايد اين مطلب را مكرر شنيده‌ايم كه مىگويند : « فلان كس از اعماق درونش آن شخص را دوست مىدارد » . و « فلان كس در بارهء آن حادثه عميقترين احساساتش را ابراز كرد » .
امثال اين جملات را نبايستى مطالب ادبى خالص محسوب كرد ، بلكه سطوح مختلف روان انسانى را مطرح مىكنند كه كاملًا قابل اثبات است . [1] به عنوان مثال بسيار روشن شما مىتوانيد سطح « خود آگاه » و « ناخود آگاه » و « نيمه روشن » و يا « نيمه روشن » را در نظر بگيريد ، و در همين سطوح سه گانه نيز رويه ها و سطحهايى را مىتوان مطرح كرد ، كه با نظر به آگاهى و عدم از يكديگر متمايز مىگردند .

[1] البته روشن است كه مقصود از سطوح مختلف روانى سطوح جسمانى مختلف نيست مانند يك قطعه چوب كه بتوانيم با تراش سطح اول به دوم آن برسيم و همچنين تا آخر ، بلكه تنها از آن نظر كه « خود » را از نظر نمود و ما وراى نمود فعلى نشان مىدهد سطوح مختلف مىناميم . چنان كه در مكتب فرويد انقسام سازماندهى روانى به « غريزه » يا ( او ) و « من » و « ابر من » يك انقسام و تجزيهء جسمانى نيست ، و چنان كه خود او تصريح كرده است سازمان روانى يك واحد بيشتر نيست . .

647