توجه به وضع طبقهء كارگر در انگلستان ، پيوسته بدتر شده است در 1914 من بيست و پنج ساله بودم و از اين رو مىتوانم معتقد باشم در قضاوت خويش نسبت به وضع زندگى اين طبقه متوسطه امروزى و ديروزى صادق هستم ، به هر حال در مقام يك مورخ مىتوانم با توجه به تجارب گذشتهء خويش نسبت به آينده دنياى خودمان بررسى و ارزيابى كنم .
در بارهء آينده چند خصوصيت عمده خود نمايى مىكند : تضعيف احساس مسئوليت شخصى و عطش براى اين كه چيزى را بدون دادن چيزى به دست آوريم . تا قبل از 1914 طبقهء متوسطه در انگليس به طور استثنايى ايمن بود ، ولى جنگ جهانى اول اين اساس را بر هم زد ، مع هذا طبقهء كارگر و زارع انگليس و ساير كشورهاى غربى كه امروز اكثريت مردم مرفه را در كشورهاى مزبور تشكيل مىدهند ، و از چنان ايمنى برخوردار نشده‌اند .
در حال حاضر در انگليس همهء مردم از حد اقل امنيت و ايمنى در زمينهء حقوق و باز نشستگى برخوردارند ، و همچنان كه ليرهء انگليسى تقليل پيدا مىكند ، حقوق باز نشستگى هم كه با ليره حساب مىشود گاه گاه با همان نسبت افزايش مىيابد . ضعف احساس مسئوليت شخصى در همهء طبقات و جامعه انگليس نشان داده مىشود . قبل از 1914 و حتى تا سال 1939 وجدانيات و آگاهى ذهنى قشرهاى جامعهء انگليس بيش از امروز رواج داشت ، مردم احساس وظيفه شناسى بيشترى مىكردند و در مقابل تعهدى كه كرده بودند يا پولى كه دريافت مىداشتند خود را بيش از امروز مسئول انجام وظيفهء صحيح مىدانستند .
اين بيدارى وجدان مخصوصاً در طبقات كم در آمد جامعه آن روز بيش از بيش مشهور و قابل ستايش بوده سهميهء در آمد ملى كه دوران قبل از جنگ بدين طبقه اختصاص داده شده بود ، امروز براى هر كس نامساوى جلوه مىكند .
مع هذا همان مردم براى دريافت چنان دستمزد و حقوق كم و غير كافى از دل و جان كار مىكردند ، اساس زندگى هر ملتى بر پايهء وظيفه شناسى است كه عامل بىهمتاست ،

473