إسم الكتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى ( عدد الصفحات : 848)

خود قرار بدهند » . [1] اين وزير با كدام خدا در صدد مبارزه بر آمده بود ؟ آن خدايى كه صدها جهان را در يك دم مىتواند بيافريند . آن خدايى كه اگر انسان را به درون خويش بينا و آگاه بسازد صدها عالم براى او نشان مىدهد . آن خدايى كه جهان به اين بزرگى در مقابل عظمت او ذرّه‌اى بيش نيست ، اين شماييد كه اين جهان را به اين بزرگى مىبينيد ، و حق هم با شما است ، زيرا كه حواس شما مجبور است جهان را به شما با وضعى كه دارد خيلى عريض و طويل بنماياند . اما واقعيت جهان اين نيست كه به شما نشان مىدهد ، زيرا اگر از حواس محدود و فعاليتهاى محدود آن رها شويد به سوى صحراى خود ( ما وراى طبيعى ) خواهيد رفت كه اين جهان در مقابل آن قطره‌اى از دريا هم نيست .
اين جهان محدود است و جايگاه صورتها است كه سد راه آن جهان است .
آن خداوندى كه با عصاى موسى صد هزاران نيزه و اسلحهء فرعون را نابود ساخت .
آن خداوندى كه با دم عيسى صد هزاران طب جالينوس را پوچ ساخت .
صد هزاران دفتر شعر و ادبيات و حكمت و علم را در مقابل كلماتى از يك مرد استاد ناديده و درس ناخوانده ( محمد صلى الله عليه و آله ) تباه نمود .
در مقابل چنين خداوندى كه بر همه چيز و همه كس در همهء زمانها چيره و غالب است ، آن شخص تسليم نمىگردد كه پستترين موجودات بوده باشد .

[1] كتاب سياست تأليف ارسطو مقدمه به قلم بارتلمى سانتهيلر ص 20 و 21 . .

257