< شعر > آن جماد از لطف چون جان مىشود زمهرير از قهر پنهان مىشود [1] آن جمادى گشت از فضلش لطيف كل شىء من ظريف هو ظريف ( ( 513 ) ) هر جمادى را كند فضلش خبير غافلان را كرده قهر او ضرير ( 2 ) ( ( 514 ) ) جان و دل را طاقت اين جوش نيست با كه گويم در جهان يك گوش نيست ( ( 515 ) ) هر كجا گوشى بد از وى چشم گشت هر كجا سنگى بد از وى يشم گشت ( 3 ) ( ( 516 ) ) كيميا ساز است چبود كيميا ( 4 ) معجزه بخش است چبود سيميا ( 5 ) ( ( 517 ) ) اين ثنا گفتن ز من ترك ثناست كاين دليل هستى و هستى خطاست ( ( 518 ) ) پيش هست وى ببايد نيست بود چيست هستى پيش او كور و كبود ( ( 519 ) ) گر نبودى كور ازو بگداختى گرمى خورشيد را بشناختى ( ( 520 ) ) ور نبودى او كبود از تعزيت ( 6 ) كى فسردى همچو يخ اين ناحيت < / شعر >

[1] زمهرير سابقاً مىگفتند : در مقابل كرهء حرارت كره سردى نيز وجود دارد ، و آن را زمهرير مىناميدند ، در سورهء انسان در آيه شريفه اين كلمه در مقابل آفتاب قرار گرفته است « لا يرون شمسا و لا زمهريرا » به معناى مطلق سردى است . . ( 2 ) ضرير به معناى متحمل مشقت و شكنجه است ، و به نابينا كه ضرير گفته مىشود ، شايد به همين جهت است كه به جهت نابينايى در معرض آسيب قرار مىگيرد . . ( 3 ) يشم قسمتى از عقيق است كه در ساختن زينت آلات به كار مىرود . . ( 4 ) كيميا علمى بود كه مسائلى را مطرح مىكرد كه تبديل ماده‌اى به مادهء ديگر را امكان پذير مىساخت . و با همين كيميا در صدد تبديل مس به طلا مىكوشيدند . اين كلمه همان شيمياست كه بدون الف ( شيمى ) استعمال مىگردد و علمى است كه در نسبتهاى مختلف عناصر و تفاعل آنها و شرايط تفاعل را مورد بحث قرار مىدهد . . ( 5 ) سيميا علمى بوده است كه مىتوانستند به وسيلهء آن نمودهاى روحى را در معرض تفاهم قرار بدهند . . ( 6 ) تعزيت تسليت و دل دارى . .

243