< فهرس الموضوعات > تعقل اقتصادى بايستى با اجتماع هماهنگ باشد < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > تفسير ابيات < / فهرس الموضوعات > < شعر > زر اگر چه عقل مىآرد و ليك مرد عاقل يابد او را نيك نيك < / شعر > تعقل اقتصادى بايستى با اجتماع هماهنگ باشد اگر چه مطابق مقتضيات فعاليتهاى اقتصادى بايستى عقل انسانى ورزيده تر شود زيرا در ميدان اقتصاد انسان با حساسترين موضوع سر و كار پيدا مىكند ، و آن مال است كه مورد رغبت و تمايل تمام انسانها است ، يعنى معمولا حيات يعنى اقتصاد ، لذا كسى كه بتواند از عهدهء تكاپو در راه جمع آورى مال در آيد ، در حقيقت توانسته است به صدها موانع پيروز گردد ، و صدها مقتضيات را ايجاد نمايد ، ولى بايستى اين حقيقت را هم در نظر داشت كه فقط بودن مال و پول انسان را باهوش نمىكند ، بلكه عمده به كار بردن آن است .
اما يك مطلب مهم كه در اين مسئله وجود دارد ، اين است كه كوشش در مسائل مالى و به نوا رسيدن در اين ميدان باعث افزايش هوش و مقاومت در مقابل ناملايمات و مهارت در تنظيم نقشه ها مىگردد ، نه اين كه واقعا نشان دهندهء شخصيت انسانى بوده باشد ، زيرا بالاتر از مال علم است ، در صورتى كه اگر علم فقط براى پيش برد « خود طبيعى » انسان بوده باشد ، داراى ارزش انسانى نخواهد بود . همچنين مال كه از نظر ارزش ذاتى از علم خيلى پستتر است ، نشانه ى شخصيت انسانى نبوده مىتواند فقط ميدان براى فعاليت « خود طبيعى » باز كند ، و خوابى كه فيزيوكراتها در مسائل اقتصاد مىديدند ، آن خواب فقط مىتوانست عده‌اى گرگ و گروهى بره را در مقابل همديگر قرار بدهد .
تفسير ابيات طبيب پس از كشف ريشهء بيمارى و احساس اين كه مراد كنيزك چيست ، به پادشاه مىگويد : بايستى بفرستيد تا زرگر را حاضر نمايند ، بهترين راه براى اين كه آن زرگر را از خانمان خود جدا كند ، و او را پيش ما آورد ، زر و سيم و مال دنيا است ، قاصدى بفرست ، و وعدهء مال كلان بده تا زرگر از دودمان خود دست بكشد .

123