چيزى بخواهند .
< شعر > من گروهى مىشناسم ز اوليا كه دهنشان بسته باشد از دعا < / شعر > فهم قد هيّئوا محلَّهم لقبول ما يرد منه و قد غابوا عن نفوسهم و أغراضهم .
و اين گروه محل را آماده مىكنند براى قبول آن چه كه بر اينها وارد مىشود و بتحقيق كه از نفوس و اغراضشان غايب شدند .
يعنى به تطهير محل مشتغلند و آنها را از درن تعلقات به امور فانيه پاك مىكنند تا جانشان طاهر گردد و جلا يابد تا اعيان حقايق به طهارتشان بر دل نشيند و زنگى نگيرد .
و من هؤلاء من يعلم أنّ علم الله به في جميع أحواله هو ما كان عليه في حال ثبوت عينه قبل وجودها ، و يعلم أن الحقّ لا يعطيه إلَّا ما أعطته عينه من العلم به و هو ما كان عليه في حال ثبوته ، فيعلم علم الله به من اين حصل .
و از اين گروه كسانى هستند كه مىدانند علم حق تعالى به اين عبد در جميع احوالش تابع اقتضاى عين ثابت اوست كه آن چه عين ثابت عبد تقاضا دارد بر او فايض مىشود و از حق تعالى سؤال لفظى نمىكند ( و سؤال لفظى او امتثال * ( ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ ) * است كه عبد شكور است ) .
بر اين مبنى است گفتار بعضى از اهل شطح [1] كه « الفقير لا يحتاج الى الله تعالى » در جواهر الاسرار گويد : [2] < شعر > مىگفت در بيابان رند دهل دريده عارف خدا ندارد او نيست آفريده < / شعر > اين است معناى « الصوفي غير مخلوق » ، چه آفريدن صفتى است از صفات تكويني و در مرتبهء افعال أزلي و ابدى و آفريده معدوم است ، چه پيش اين طايفه غير از آفريدگار هيچ شيء موجود نيست و نسبت ، عين طرفين خود است و كمال عارف آن است كه بداند او تعين و اضافتى بيش نيست .

[1] صفحهء 298 جواهر الاسرار شطح به حسب لغت بيرون ريختن است « شطح البحر مائه اي خرج حين ملأ » و بعضى گويند : شطح از روزن خانه بيرون افتادن نور چراغ است و وجه مناسبت خود روشن است مانند اين كلمه كه سبحانى ما اعظم شأنى از عارف بسطامى و امثال آن كه از اكثر مشايخ در حالت غلبهء سكر سر زده است چون گفتار جنيد « ليس في جبتي سوى اللَّه و نورى گفته » ان اللَّه لطف نفسه و سمّاه حقّا و كثفه فسماه خلقا و . . . » .
[2] جواهر الاسرار ، ص 347 ، سر نوزدهم .

83