( كه ذوات در حفظ و حراست الهىاند ) و به وهم كاذب خيال مىشود كه تو قاتلى و به حكم عقل و وهم صادق صورت در حدّ خود موجود است .
قيصرى مىگويد :
بظاهر گمان مىكنى كه تو قاتلى و حال اينكه در حقيقت قاتل ، حق تعالى است و مقتول در عالم عقلى باقى است و صورت مقتول در عالم مثالى موجود است و به عقل منور وهم مدرك معانى جزئيه مشاهده مىكنى كه صورت عقليه در حقيقت موجود است و جز صورت حسيه فاسد نشد . [1] و الدليل على ذلك * ( وَما رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلكِنَّ الله رَمى ) * و العين ما أدركت إلَّا الصورة المحمدية التي ثبت لها الرمي في الحسّ ، و هي التي نفى الله الرمي عنها أولا ثم أثبته لها وسطا ، ثم عاد بالاستدراك أن الله هو الرامي في صورة محمدية و لا بد من الإيمان بهذا ، فانظر الى هذا المؤثر حتى أنزل الحقّ في صورة محمدية ، و أخبر الحقّ نفسه عباده بذلك ، فما قال أحد منا عنه ذلك بل هو قال عن نفسه و خبره صدق و الإيمان به واجب ، سواء أدركت علم ما قال أو لم تدركه : فامّا عالم و إمّا مسلم مؤمن .
دليل بر اينكه رامى خداست نه تو اينكه خداوند فرمود : * ( وَما رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلكِنَّ الله رَمى ) * ( انفال : 17 ) . چشم ادراك نمىكند جز صورت محمديه ( ص ) را كه در حس و به حسب ظاهر رمى براى صورت محمديه ثابت است و حال اينكه صورت محمديه آنى است كه خداوند در اول نفى رمى از او فرمود . سپس رمى را براى او اثبات فرمود و او را وسط ( واسطه ) قرار داد ( كه گفت إذ رميت ) و سپس برگشت و استدراك كرد و گفت رامى ، الله تعالى است در صورت محمديه ( ص ) و لا بد بايد بدان ايمان داشت . يعنى چاره اى جز ايمان بدان نيست . پس بنگر به اين مؤثر كه اين رامى است چگونه تنزل نمود در اين معناى مذكور ( براى اظهار فعلش در مظاهر ) . حتى اينكه اين معنى مذكور در صورت محمديه نازل شد و خداوند عبادش را از نفس خود اخبار فرمود . پس هيچ يك از ما از خود نمىگويد ، بلكه خداوند از خود مىگويد ، خبر خداوند صدق است ( كه در آيه مذكور رمى را به خود نسبت داد هر چند كه در ظاهر منسوب به صورت محمديه بود .

[1] شرح فصوص قيصرى ، ص 423 ، ستون دوم .

491