إسم الكتاب : ممد الهمم در شرح فصوص الحكم ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 689)

عين را وجود علمى عطا فرمود ، رغبت آن عين را در وجود عينى يافتنش قبول كرد .
پس آن عين ثابت را در عين خارجى ايجاد نمود . لذا گفتيم كه رحمت او هر چيز را وجودا و حكما فرا گرفته است .
وجودا كه ظاهر است اما حكما اينكه خداوند رحمت فرمود و سؤال هر چيز را قبول كرد و به او استعداد و قابليت براى وجود عينى عطا كرد و اين قبول و اعطاى استعداد رحمتى است از الله تعالى بر اعيان حكما لذا حق تعالى فرمود : * ( وَآتاكُمْ من كُلِّ ما سَأَلْتُمُوه ) * ( إبراهيم : 34 ) .
و الأسماء الإلهية من الأشياء و هي ترجع الى عين واحدة ، فأول ما وسعت رحمة الله شيئية تلك العين الموجدة للرحمة بالرحمة ، فأول شيء وسعته الرحمة نفسها ثم الشيئية المشار إليها .
و اسماء الهيه از اشيائى هستند كه به عين واحد يعنى ذات الهيه رجوع مىكنند . پس اول چيزى كه رحمت حق تعالى آن را فرا گرفت . شيئيت آن عين موجد رحمت است . به سبب رحمت ( يعنى اول چيزى كه رحمت ذاتيه به آن تعلق گرفت خود رحمت ظاهره در عين رحمانيت است ) . آن گاه عين رحمانى پديد آمد و مشار اليه شد .
خلاصه اينكه من باب مثال ، صفت جود اول بايد به ذات حاتم طائى تعلق بگيرد ، تا ذات جواد بشود آن گاه از اين ذات جود در خارج تحقق پيدا كند . پس جود رحمتى است كه اين رحمت پيش از آن كه در خارج ذات حاتم ظاهر شود اول شامل خودش شده است كه در صقع ذات حاتم به وجود علمى تحقق يافت . در اين مقام در مورد رحمت ذاتيه در ذات حق تعالى اين چنين گوييم كه رحمت نخست شامل حال خودش شده است . يعنى * ( وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ ) * و خود رحمت يكى از مصاديق كل شيء است . آن گاه ذات با صفت رحمت اسم الرحمن شد كه موجد رحمت در خارج است .
ثم شيئية كلّ موجود يوجد الى ما لا يتناهى دنيا و آخرة ، و عرضا و جوهرا ، و مركَّبا و بسيطا و لا يعتبر فيها حصول غرض و لا ملاءمة طبع ، بل الملائم و غير الملائم كلَّه وسعته الرحمة الإلهية الا وجودا .
سپس شيئيت هر موجود به طور غير متناهى به حسب دنيا و آخرت و عرض و جوهر و مركب و بسيط بودن وجود مىيابد و در افاضهء رحمت بر هر چيزى حصول غرض و ملايمت طبع معتبر نيست ، بلكه رحمت الهى ملايم و غير ملايم را به حسب

464