است از صفات من و بصر يك صفت است از صفات من و طب و حكمت و جمله صفات را اين چنين مىدان ، و سر يك صورت است از صور من و پاى يك صورت است از صور من و روى و پشت و جمله صور را همچنين مىدان ، و عزيز اسم مجموع است و جامع جمله صور و صفات من است . پس عزيز نيست الَّا جمله . اين است معنى « إنّ الله تعالى خلق آدم على صورته » و اين است معنى « من عرف نفسه فقد عرف ربّه » .
< شعر > حديث عاشقان اين بد سنايى سخن كوتاه شد الله أكبر < / شعر > يافت آن كه يافت و نيافت آن كه نيافت بدان كه اگر اين وجود به چراغ نسبت كنند اين چراغ را مشكات از خود است و زجاجه از خود است و روغن از خود و نار از خود و اگر اين وجود را به درخت نسبت كنند اين درخت را زمين از خود است و آب از خود و آفتاب از خود و تخم از خود و ميوه از خود است و مغز و باغبان و روغن از خود و خورنده از خود است و اگر اين وجود را به انسان تشبيه كنند اين انسان را قالب از خود است و روح از خود و عقل از خود و علم از خود و جبرئيل از خود و كتاب از خود و كلام از خود و رسول از خود و نبى از خود و امت از خود و اقرار از خود و انكار از خود است و عاشق و معشوق از خود و دوزخ از خود و بهشت از خود است و آن عزيز [1] از سرّ همين نظر گفته :
< شعر > جهان را بلندىّ و پستى تويى ندانم چه اى هر چه هستى تويى [2] < / شعر > اما كلام مرحوم سبزوارى :
< شعر > داد جارويى به دستم آن نگار گفت از اين دريا برانگيزان غبار < / شعر > مراد از جارو « لا » ى نافيه است . ( سنايى گويد : لا ، نهنگى است كائنات آشام ) در لا اله الا الله ، و نگار ، اهل ذكر كه به طلاب حق ذكر مىدهند ، شرط است كه از درياى وجود بلا تشبيه غبار امكان را بروبد كه امكان لا ضرورت است و موصوفش ماهيات و تعينات كه عدمىاند و مباد كه به وجودى بما هو موجود بر زند كه وجود از صقع وجوب است چه حيثيت امتناع ، عدم است اين است

[1] منظور حكيم ابو القاسم فردوسى است .
[2] كشف الحقائق .

40