به ناظر ، عين زمان عدم ادراك اوست . [1] و حال اينكه قيام از مقام ( جاى نشستن ) انسان اين چنين نيست يعنى به اين سرعت نيست . نتيجه اينكه آصف بن برخيا از جن در علم و عمل ، اتمّ بود . پس عين قول آصف ابن برخيا عين فعل در زمان واحد بود . پس در آن زمان بعينه سليمان عليه السلام عرش بلقيس را در نزد خود مستقر ديد و خداوند فرمود كه عرش ، در نزد او مستقر است تا خيال نشود كه سليمان ، عرش را در مكانش ادراك كرد بدون انتقال ( به اينكه حجاب از ميان برداشته شود ) .
و لم يكن عندنا باتحاد الزمان انتقال ، و إنّما كان إعدام و إيجاد .
من حيث لا يشعر أحد بذلك إلَّا من عرفه و هو قوله تعالى * ( بَلْ هُمْ في لَبْسٍ من خَلْقٍ جَدِيدٍ ) * . و لا يمضي عليهم وقت لا يرون فيه ما هم راؤون له .
و إذا كان هذا كما ذكرناه ، فكان زمان عدمه ( أعني عدم العرش ) من مكانه عين وجوده عند سليمان ، من تجديد الخلق مع الأنفاس و لا علم لأحد بهذا القدر ، بل الإنسان لا يشعر به من نفسه أنّه في كل نفس لا يكون ثم يكون .
در نزد ما ممكن نيست كه با اتحاد زمان قول و فعل ، انتقال در كار باشد . همانا اعدام و ايجاد بود .
در سبا اعدام شد و در نزد سليمان ايجاد . كه سليمان ، به تصرف الهى مخصوص و مشرف بود آن چنان و اين چنين كرد به حيثى كه محصوران در حيطهء قواى جزئيه و محجوبان از اين مرتبه و منصب الهى شاعر به آن نيستند .
مگر آن كسى كه عارف به خلق جديد در هر آن باشد . [2] به حيثى كه كسى به آن شاعر نبود مگر آن كسى كه عارف به آن است و اين همان است كه خداوند فرمود : * ( بَلْ هُمْ في لَبْسٍ من خَلْقٍ جَدِيدٍ ) * ( ق : 15 ) اينها در لبسند ، براى اينكه بر آنان وقت و زمانى نمىگذرد كه در عالم نبينند آن چه را كه ديدند و نظر كردند .
چه اينكه هر چيزى معدوم مىشود مثلش در همان آن عدمش موجود مىشود و آن محجوبان پندارند ، همان ماضى در مستقبل باقى است و حال اينكه چنين نيست .

[1] به محض اينكه چشم گشود ستاره‌هاى ثابت را با آن همه فواصل نورى مىبيند . تا چشم گشود ادراك مىكند . وقتى چشم را بست ادراك نمىكند .
[2] شرح فصوص قيصرى ، ص 359 ، ستون دوم .

392