لا تحتاج فيه الى نهي إلهي . و هذا عناية من الله بالعزير عليه السلام علم ذلك من علمه و جهله من جهله .
اما آن كه در روايت آمده است : خداوند به عزير وحى كرد كه اگر از اين درخواست دست بر ندارى اسمت را از ديوان نبوت محو مىكنم . معنايش اين است كه از تو طريق خبر را بر مىدارم و به تو عطا مىكنم امور را به نحو تجلى و تجلى هم نمىباشد مگر به وفق استعدادى كه دارى ، استعدادى كه ادراك ذوقى بدان وابسته است . آن گاه خواهى دانست كه تو به حسب استعداد خود ادراك نكرده اى . پس اين امرى كه طلب كردى نگاه مىكنى و چون آن را نيافتى مىدانى كه از خصايص ذات الهى است و مىدانسته اى كه ان الله * ( أَعْطى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَه ) * و اگر به تو اين استعداد خاص را نداد ، پس آن استعداد خلق تو نيست و اگر خلق تو بود به تو عطا مىكرد . بنا بر اين تو در اين هنگام ( وقتى كه تجلى كرديم و خبر را از تو برداشتيم ) از اين سؤال خوددارى مىكنى و محتاج به نهى الهى نيستى و اين عنايتى است از جانب خداوند به عزير عليه السلام . اين معنى را اهل كشف و عرفان مىدانند و اهل حجاب و طغيان بدان جهل دارند .
و اعلم ان الولاية هي الفلك المحيط العام ، و لهذا لم تنقطع ، و لها الإنباء العام و أما نبوّة التشريع و الرسالة فمنقطعة .
بدان كه ولايت فلك محيط عام است ( كه به نبى و ولى و رسول محيط است ) لذا منقطع نمىشود ( يعنى تا دنيا باقى است ولى هست و چون ولايت انقطاع يابد امر به آخرت انتقال مىيابد ) . و ولايت را إنباء عام است ( زيرا ولى كسى است كه در حق فانى شد و در هنگام فنا بر حقايق الهيه مطلع مىشود و از آنها إنباء يعنى اخبار مىنمايد ) . اما نبوت و رسالت تشريعى منقطع مىشود . زيرا احاطهء تامه ندارند .
نبى و رسول از اسماء الله نيستند اما ولى هست : ان الله * ( هُوَ الْوَلِيُّ الْحَمِيدُ ) * و اسم خداوند يعنى ذات واجب الوجود مأخوذ با وصفى از اوصاف . چنانكه سفراى الهى و عرفاى شامخين بيان فرمودند . لذا رسالت و نبوت منقطع مىشود . اما انسان ولى كامل چون مظهر اسم ولىّ واجب بالذات است ، بود او واجب است . از اين رو يعنى به بحث قرآنى هيچ گاه اجتماع انسانى از انسان كامل خالى نيست . خواه رسول باشد ، خواه نبى ، خواه وصى و خواه ولى ديگر غير آنها كه رسالت و نبوت و سفارت تشريعى نداشته باشد و چون مظهر اسم ولى كه واجب بالذات است مرتفع نمىشود و بود آن واجب

339