قيصرى گويد :
مراد به قوت ، همت قوى مؤثر در نفوس است زيرا قوه ، برخى از آن جسمانى و برخى از آن روحانى است و روحانى همت است و تأثير آن قوىتر است .
زيرا در اكثر اهل عالم يا همهء آن تأثير مىكند به خلاف قوهء جسمانى . و مراد از آن كه * ( أَوْ آوِي إِلى رُكْنٍ شَدِيدٍ ) * يعنى ملتجى به قبيلهء قوى گردم كه غالب بر خصمايشان باشند . اين تفسير به حسب ظاهر است اما به حسب باطن ، لوط ملتجى به حق تعالى شد از آن حيث كه او قوى شديد است . چنانكه رسول الله ( ص ) بر آن تنبيه فرمود . [1] فقال رسول الله - ص - يرحم الله أخي لوطا لقد كان يأوي إلى ركن شديد . فنبّه - ص - إنّه كان مع الله من كونه شديدا و الذي قصده لوط عليه السلام القبيلة بالركن الشّديد و المقاومة بقوله * ( لَوْ أَنَّ لِي بِكُمْ قُوَّةً ) * و هي الهمّة هنا من البشر خاصة .
رسول الله فرمود : « يرحم الله اخي لوطا لقد كان يأوى الى ركن شديد » رسول الله تنبيه فرمود كه لوط با خدا بود از آن حيث كه خداوند شديد است لوط عليه السلام از ركن شديد قبيله را قصد كرده است و به قولش * ( لَوْ أَنَّ لِي بِكُمْ قُوَّةً ) * مقاومت را قصد كرده است و مقاومت همت است از بشر خاصه .
قيصرى گويد :
لوط عليه السلام از ركن شديد قبيله را اراده كرد زيرا مىدانست افعال خداوند در خارج جز به دست مظاهر ، ظاهر نمىشود بنا بر اين به سرّ خود توجه به سوى خدا نمود و از او طلب كرد كه براى او انصارى قرار دهد كه وى را بر أعداء الله يارى نمايد و از خداوند قوت و همت مؤثره از خويشتن ساخت تا به آن قوت و همت ، با اعدا مقاومت نمايد . [2] فقال رسول الله - ص - : فمن ذلك الوقت - يعني من الزمن الذي قال فيه لوط عليه السلام « أَوْ آوِي إِلى رُكْنٍ شَدِيدٍ » ما بعث نبي بعد ذلك إلَّا في منعة من قومه فكان تحميه قبيلته كأبي طالب مع رسول الله - ص - بنا بر اين رسول الله ( ص ) فرمود : بعد از آن زمان كه لوط گفت : * ( أَوْ آوِي إِلى رُكْنٍ شَدِيدٍ ) * ،

[1] شرح فصوص قيصرى ، ص 290 ، ستون اول .
[2] شرح فصوص قيصرى ، ص 290 ، ستون دوم .

318