< فهرس الموضوعات > تفاوت تسبيح با تقديس < / فهرس الموضوعات > تفاوت تسبيح با تقديس تسبيح اعم از تقديس است . زيرا تقديس تنزيه حق تعالى است از نقايص امكانى و حدوث كه تنزيه ذات است و تسبيح ، تنزيه حق تعالى است از آن نقايص و از كمالات لازمه براى موجودات كونى ، زيرا از اين جهت كه لوازم موجودات كونى هستند مقيدند و خارج از اطلاق و براى مقام شامخ حق تعالى زيبنده نيستند .
در حديث است كه طعام ملائكه تسبيح است و شرابشان تقديس ، سرّ آن از اين بيان معلوم مىشود كه تسبيح كه تنزيه در مقام ذات است ، با طعام مناسب است . و تقديس كه تنزيه در مقام صفات است ( يعنى تنزيه از صفات نقيصه است ) با شراب مناسب است .
حديث اين است كه « طعامهم التسبيح و شرابهم التقديس » . چون سبوح بيان توحيد ذات است و قدوس بيان توحيد صفات .
فلو عرفوا نفوسهم لعلموا ، و لو علموا لعصموا . ثمّ لم يقفوا مع التجريح حتّى زادوا في الدّعوى بما هم عليه من التقديس و التسبيح .
چه اگر عارف به نفوسشان بودند به مقام آدم عالم بودند و چون علم پيدا مىكردند عاصم و نگهدار خود بودند و زبان در حق آدم به تجريح دراز نمىكردند . ولى ايشان علاوه بر اينكه خويشتن را ديدند ، تزكيه نفس خود هم كردند و گفتند * ( نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ ) * ( بقره : 30 ) .
حال آن كه تزكيهء نفس قبيح است و اين دعوى نادرست است زيرا مسبّح و مقدّس حق تعالى است مر نفس خود را در مظاهرش . در هر حال مسبّح اوست ، مذكَّر اوست .
و عند آدم من الأسماء الإلهية ما لم تكن الملائكة عليها ، فما سبّحت ربّها بها و لا قدّسته عنها تقديس آدم و تسبيحه .
و در نزد آدم از اسماء الهيه چيزهايى بود كه ملائكه از آن خبر نداشتند پس ربشان را به آن اسمائى كه نداشتند تسبيح و تقديس كردند چون تسبيح و تقديس آدم كه به همهء اسماء بود .
< فهرس الموضوعات > برزخيت وجود انسان < / فهرس الموضوعات > برزخيت وجود انسان تذكرة :
اينكه جناب شيخ در پيش فرمود كه به آدم ( كون جامع ) حق جلّ و علا به خلقش نظر فرمود و بدانها رحمت بخشيد ، بيانش اينكه چنانچه شيخ كبير در كتاب

26