قابليت خلق [1] و فرمود : * ( ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ ) * و در حديث قدسي است :
« من اطاعني أطعته و من عصاني فقد عصيته » . [2] < شعر > و إن دان لك الحقّ فقد لا يتبع الخلق < / شعر > چون حق برايت تجلى كرد و اطاعت كرد تو را و اسرارش را برايت كشف كرد . پس گاهى خلق به قبول آن و احكام آن تجلى متابعت مىكند . چون مريدان و مؤمنان از انبيا و اوليا و گاهى خلق متابعت نمىكنند چون منكران و كافران كه مطرودان از باب الله هستند مر اهل الله را و سبب اين امتناع ، امتناع اعيانشان است در غيب از نور حق و ابائشان است از قبول حق . زيرا كه ظاهر نمىشود بر ايشان مگر آن چه نهفته است در ايشان . پس اگر حقى كه ظاهر است در صورت تو ( يعنى آن وجود فعلى و اطاعتش مر تعين تو را ) اطاعت كرد تو را ، گاهى خلق را متابعت مىكند به حكم مناسبتى كه بين تو و ايشان است در أرواح و اسماء و گاهى متابعت نمىكند كه بين روح تو و ارواحشان تنافر [3] است [4] .
< شعر > فحقق قولنا فيه فقولي كلَّه الحقّ < / شعر > پس اعتقاد و عقيدهء حق و صدق در گفتار من داشته باش چه اينكه گفتار من همه حق است .
زيرا از خداوند عليم به تجلى علمى بر من فايض مىشود . چنانكه در صدر كتاب گفته است و در فتوحاتش گفت : خداوند متعال مرارا برايم تجلى كرد و به من فرمود : بندگانم را نصيحت كن . [5] < شعر > فما في الكون موجود تراه ماله نطق < / شعر >

[1] مقصود از اطاعت دو نوع است يكى اطاعت رحمانيهء حق و ديگر اطاعت رحيميهء حق كه اولى بىخواستن و دومى با خواستن است . پدرى فرزندش را تربيت مىكند آن فرزند كه مىپذيرد تربيت را پذيرفتنش يك نوع اطاعت است . اين اطاعت پدر را به تربيت كردن و بخشيدن وا مىدارد كه معناى آن اطاعت پدر است فرزند را .
[2] شرح فصوص قيصرى ، ص 243 .
[3] « الأرواح جنود مجندة فما تعارف منها ائتلف و ما تناكر منها اختلف .
[4] شرح فصوص قيصرى ، ص 244 .
[5] همان .

258