< فهرس الموضوعات > 7 . فصّ حكمة عليّة في كلمة إسماعيليّة < / فهرس الموضوعات > 7 . فصّ حكمة عليّة في كلمة إسماعيليّة قيصرى فرمايد :
حكمت عليه را به كلمهء اسماعيليه اسناد داد ، زيرا حق تعالى او را مظهر اسم على قرار داد . از اين جهت همتش عالى بود . صادق الوعد بود كه در عهود سابقه و عقود لاحقه كه با خدايش داشت وفا مىكرد و چون مرتبه اش على بود * ( كانَ عِنْدَ رَبِّه مَرْضِيًّا ) * . يا از آن جهت على بود كه وعاء روحانيت نبى ما بود ، نبيّى كه مظهر ذات جامعه الهى است و آن ذات را علو ذاتى است از اين رو شيخ حكمت عليه و كلمه اسماعيليه را با هم قرين كرد و چون على اسمى از اسماء ذات است ، شيخ در حكمت اسماعيلى به بيان دو مرتبهء ذات پرداخته است ، يكى از آن دو احديت به حسب ذات است و ديگر كليتش به حسب اسماء و صفات و ديگر اينكه چون حق تعالى اسماعيل را ستود به اينكه * ( كانَ عِنْدَ رَبِّه مَرْضِيًّا ) * و حال اينكه نيست رب مگر اسمى كه مىپروراند او را ( اسماعيل را ) ، به تقرير احديت ذات و كثرت اسماء و صفات پرداخت ، اسماء و صفاتى كه اربابند ، تا همهء موجودات در نزد ربشان مرضى باشند . [1] < فهرس الموضوعات > [ بدان كه مسماى الله احدى بالذات و كل به اسماست ] < / فهرس الموضوعات > اعلم أنّ مسمّى الله أحديّ بالذات كلّ بالأسماء فكلّ موجود فما له من الله الَّا ربّه خاصة يستحيل أن يكون له الكلّ ، فلكل شخص اسم هو ربه و ذلك الشخص جسم و هو قلبه .
بدان كه مسماى الله احدى بالذات و كل به اسماست . پس هر موجودى ( جز حقيقت

[1] شرح فصوص قيصرى ، صص 200 و 201 .

195