فرق گذاشته مىشود .
جندي در شرح گويد اين سخن شيخ بشارتى بزرگ است براى كفار و مشركان و محجوبانى كه به احتضار مرده‌اند سپس دربارهء قبول توبه در حال غرغره [1] و مطالب ديگر در پيرامون همين گونه مسائل بياناتى دارد .
حكمة التجلَّي و الكلام في صورة النار و أمّا حكمة التجلَّي و الكلام في صورة النار ، فلأنها كانت بغية موسى ، فتجلَّى له في مطلوبه ليقبل عليه و لا يعرض عنه . فإنّه لو تجلَّى له في غير صورة مطلوبه أعرض عنه لاجتماع همّه على مطلوب خاص .
اما حكمت تجلى و كلام در صورت نار براى اين است كه نار بغيه و مطلوب موسى ( ع ) بود و خداوند براى او در مطلوبش تجلى كرد تا بدان اقبال نمايد و از آن اعراض ننمايد . چه اگر در غير صورت مطلوبش تجلى مىكرد از آن اعراض مىنمود ، زيرا همتش بر مطلوبى خاص اجتماع نموده بود و بر آن اهتمام داشت . [2] خداوند سبحان از زبان موساى كليم حكايت فرمود كه * ( إِذْ رَأى ناراً فَقالَ لأَهْلِه امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ ناراً لَعَلِّي آتِيكُمْ مِنْها بِقَبَسٍ أَوْ أَجِدُ عَلَى النَّارِ هُدىً . . . ) * ( طه : 10 ) تا آخر آن چه خداوند در ابتداى سورهء طه حكايت فرموده است . غرض شيخ اين است كه هر كس بغيه و مطلوبى دارد آن بغيه علت اختصاص تجلى حق در آن بغيه است . به مثل هر رشته از علم را مقدمات و مبادى و مبانى است كه آن مقدمات ، طريق خاصى براى حصول نتيجهء خاصى است . اگر چه مبادى ، معدّاتند و مفيض على الإطلاق حق مطلق است و لكن هر مقدمه را با نتيجهء آن ارتباطى خاص است كه آن نتيجه به غير آن طريق حاصل نمىشود . تجلى حق در صورت نار مطابق بغيه موسى همين سان است .
و لو أعرض لعاد عمله عليه فأعرض عنه الحقّ ، و هو مصطفى مقرّب ، فمن قربه أنّه تجلَّى له في مطلوبه و هو لا يعلم .

[1] غرغره يعنى كه جان در گلو مىافتد .
[2] حكمت ششم است كه در فص موسوى آورده است و بدان فص را خاتمه داده است : 1 - حكمت قتل أبناء 2 - حكمت إلقاء موسى در تابوت 3 - حكمت قول * ( فَفَرَرْتُ مِنْكُمْ 4 - حكمت فراق موسى 5 - حكمت سؤال فرعون از ماهيت الهيه 6 - حكمت تجلَّى و كلام در صورت نار .

589