نام کتاب : ممد الهمم در شرح فصوص الحكم ( فارسي ) نویسنده : حسن حسن زاده آملى جلد : 1 صفحه : 459
دربارهء عيسى خرق عادت شد ، اين است كه عيسى در آن زمان تكمّل يافت و عقل او تمكن يافت كه خداوند او را به نطق آورد و صرف تمكن از نطق بر هر حالت كه باشد لازم نمىآورد . صدق در آن چه را كه از آن ناطق شد . يعنى صرف نطق خواه از كودك گاهواره اى و خواه غير او دلالت بر صدق آن ندارد . بخلاف المشهود له كيحيى . فسلام الحقّ على يحيى من هذا الوجه أرفع للالتباس الواقع في العناية الإلهية به من سلام عيسى على نفسه . به خلاف آن كسى كه حق تعالى دربارهء او شهادت داد مانند يحيى ( كه آن جا عيسى گفت سلام بر من إلخ . . . و اينجا خدا گفت سلام بر او . . . إلخ ) . پس سلام حق بر يحيى از اين وجه بهتر رفع التباس مىكند از سلامى كه عيسى بر خود كرده است . و إن كانت قرائن الأحوال تدل على قربه من الله في ذلك و صدقه ، إذ نطق في معرض الدلالة على براءة امّه في المهد ، فهذا أحد الشاهدين . هر چند كه قراين احوال دلالت مىكند بر قرب عيسى به حق و بر صدق گفتارش زيرا در معرض دلالت بر برائت مادرش و در حالى كه كودك گاهواره اى بود نطق كرد و اين يكى از دو شاهد بر برائت مادرش و قرب خودش به حق و پيغمبر بودنش است . و الشاهد الآخر هزّ الجذع اليابس فتساقط رطبا جنياًّ من غير فحل و لا تذكير كما ولدت مريم عيسى من غير فحل و لا تذكير ( ذكر - خ ) و لا جماع عرفي معتاد . شاهد ديگر جنباندن شاخهء خشك درخت خرما و فرو ريختن خرماى تازه بود و حال اينكه درخت خرما در صورت مذكور فحل و تذكير نداشت ( يعنى تلقيح نشده بود ) چنانكه مريم عيسى را زاييد ، بدون فحل و تذكير و بدون جماع عرفى معتاد . يعنى همان طور كه از درخت خشك بىتلقيح خوشه خرما متكوّن شد ، عيسى از مادرش كه همسر متعارف معتاد نداشت متولَّد شد و درخت خرما در توليد و در بسيارى از امور ديگر شبيه به انسان است . چنانكه در حديث از رسول الله آمده است : « أكرموا عمتكم النخلة » . لو قال نبيّ آيتي و معجزتي أن ينطق هذا الحائط فنطق الحائط و قال في نطقة تكذب ما أنت رسول الله ، لصحت الآية و ثبت بها أنّه رسول الله و لم يلتفت الى ما نطق به الحائط . حتى اگر پيغمبرى بگويد كه آيت و معجزه من بر پيغمبرى من اين است كه اين ديوار به نطق بيايد و ديوار به نطق آمده در نطقش به آن نبى بگويد : تو كاذبى و رسول الله
459
نام کتاب : ممد الهمم در شرح فصوص الحكم ( فارسي ) نویسنده : حسن حسن زاده آملى جلد : 1 صفحه : 459