قوا . پس عبد حق است كه در خلق متوهم مشهود است . پس در نزد مؤمنان و اهل كشف و وجود [1] خلق ، معقول است و حق محسوس مشهود و جز اين دو صنف ( مؤمن و اهل كشف ) حق در نزدشان معقول است و خلق مشهود ( و اينها محجوبند ) .
فهم بمنزلة الماء الملح الأجاج ، و الطائفة الأولى بمنزلة الماء العذاب الفرات السّائغ لشاربه . فالناس على قسمين : فمن الناس من يمشي على طريق يعرفها و يعرف غايتها ، فهي في حقّه صراط مستقيم و من الناس من يمشي على طريق يجهلها و لا يعرف غايتها و هي عين الطريق التي عرفها الصنف الآخر .
فالعارف يدعو الى الله على بصيرة ، و غير العارف يدعو الى الله على التقليد و الجهالة .
اهل حجاب به منزلهء آب شور تلخند ( كه صاحبش را سيراب نمىكند و عطش او را فرو نمىنشاند ) و طايفه نخستين كه اهل كشف و وجودند به منزلهء آب شيرين و گوارايند ( كه براى صاحبش نافع و ) براى نوشندهء آن گواراست . پس مردم بر دو قسمند . بعضى در سلوكشان بر طريقى هستند كه مىدانند آن طريق ، حق است و مىدانند غايت آن حق است ( و طارق و مطروق اليه حق است ) پس سلوك در حق او صراط مستقيم است ( كه مىداند منتهى به حق مىشود و اينان عارفان موحّدند ) .
و بعضى از مردم در راهى گام مىزنند كه از حقيقت آن بىخبرند و غايت آن را نمىدانند ( كه به حق منتهى مىشود پس اين طريق در حق او صراط مستقيم نيست ) اگر چه در نزد عارفان آن بعينه همان صراط مستقيم است .
پس عارف دعوت مىكند به خدا بر بصيرت .
زيرا مىداند چه كسى خلق را دعوت مىكند و داعى كيست و مدعو كيست و از حكم كدام اسم او را مىگيرد و خلاص مىكند و در تحت كدام اسم او را در مىآورد و راحتش مىكند .
و غير عارف دعوت به خداوند مىكند از روى تقليد و جهالت .
خداى متعال از لسان پيغمبرش فرمود : * ( قُلْ هذِه سَبِيلِي أَدْعُوا إِلَى الله عَلى بَصِيرَةٍ أَنَا وَمن اتَّبَعَنِي ) * ( يوسف : 108 ) من اتّبعني اوليا و وارثان دعوت انبيا هستند نه مقلدان كه

[1] وجود يعنى وجدان و شهود ذوقى .

266