و علم در او متميّز گشتند ، وجود منشأ حقايق اسمايى آمد ، اسم رحمان و رحيم جامع ايشان و علم مبدأ حقايق صفاتى شد و معلومات كونى در اين علم ، ثبوت و تميّز يافتند .
پس اين مرتبهء الوهت و علم به عالم و وجود ، در او اثر و صورت آن علم به ذات مقدس و تجلَّى خودش بر خودش بود ، و اسما و صفات الوهت و غيرها جمله آثار و صور و ظلالات آن مفاتيح و اعتبارات آمدند ، و آن مفاتيح در ايشان سارى و باطن ايشان بود ، صفت حيات ، مظهر و اثر و سايهء آن لفظ است ، و صفت علم مظهر و اثر آن لحظ ، و صفت ارادت مظهر و اثر آن سمع واضعا ، و صفت قدرت مظهر و اثر آن اجابت بالقوّة . پس به حكم اين مبدئيّت ، حقايق آن اعتبارات و مفاتيح مذكور از جهت سيرى كه ايشان را براى تحقيق « فأحببت أن اعرف » ضرورى است ، در جملهء حقايق اسما و صفات الهى و كونى ، من حيث العلم و الوجود و تميزهما ، سارى شدند ، و اول به حكم آن سرايت در حضرت علم آمدند و به صورت صفات الهى كه به حكم مبدئيّت توجه ايجادى و امضاى حكم او ، بر ايشان موقوف است ، سر بر زدند و آن هفت صفت است كه در عين برزخيّت بين الوجود و العلم و الوجوب و الإمكان ، واقعند ، يكى حيات ، و دوم علم ، و سوم ارادت ، و چهارم قدرت ، و پنجم قول ، و ششم جود ، و هفتم عدل .
پس چون آن مفاتيح مذكور از راهگذر علم ، در اين هفت صفت سرايت كردند ، بر مقتضاى آن اقتضاى ذاتى در حضرت وجود ، اثر كردند ، ائمّهء اسماى سبعه ، أعنى ، حىّ و عالم و مريد و قادر و قابل و جواد ، و مقسط ، كه در مرتبهء الوهت ، ثابتند ، و حكم ايجادى بر ايشان موقوف است ، متعيّن شدند و بعد از آن همان مفاتيح مذكور به جهت همان سير و سرايت مذكور هم در حضرت علم به صورت ديگر صفات الهى چون خلق و تصوير و تربيت و اصلاح و قبض و بسط ، و امثال ايشان ، پيدا شدند ، و به حكم تأثير در حضرت وجود اسم خالق و مصوّر و ربّ و قابض و باسط ، و اشباه ايشان تعيين كردند ، آن گاه باز همين مفاتيح مذكور

566