خود و صفات خود مىيابد ، پس هيچ چيز جز عاشقى نتوان ديد ، كه هيچ جز ميل و عشق نخواهد و نبيند ، زيرا كه جز حيات و بقاى عين يا اثر هيچ كس چيزى نخواهد ، و حيات و بقاى همه چون بدان حضرت راجع است ، لا جرم جز عاشقى بر آن حضرت كه جز آن عشق هيچ نخواهد ، نتوان ديدن و يافتن .
< شعر > إذا سفرت في يوم عيد تزاحمت على حسنها أبصار كلّ قبيلة [1] < / شعر > و اين اجتماع همهء عشقها ، در حضرت معشوق ، آن گاه بود كه حجاب عزت از روى بگشاد در روز عيد كه كنايت است از روز أخذ ميثاق « أَ لَسْتُ » ، به مناسبت اجتماع خلق در او به صورت سرور و بهجت ، چون صور حقايق اشخاص انسانى را بر مثال ذرات در هواى آفتاب جمال خود پيدا كرد ، و خود را به صورت حسن و ملاحت به همه بنمود ، تا هر يك از اين اهل قبيلهء انسانيّت در آن صورت ذرّى ، به هواى او در رقص آمد و در ديدن حسن ديدار و سماع گفتار او كه « أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ » يك ديگر را مزاحمت كردند و به جواب گفتن بلى بر هم مبادرت نمودند .
< شعر > فأرواحهم تصبو لمعنى جمالها و احداقهم من حسنها في حديقة [2] < / شعر > پس أرواح اين صور حقايق انسانى ، به حكم غلبهء معنويّت در آن نشأت و عدم مزاحمت احكام طبيعت ، به معنى و باطن جمال پر كمال آن حضرت ميل نمودند ،

[1] اگر به حضرت معشوق حقيقى رسى ، نبينى مگر عاشقى كه در نظر همّت او به غير عشق در نيايد و در آن هنگام كه از حجاب خفا و كمون صباحت و جمال او ظاهر شود ، در روز عيد كه يوم دوران عيان و دولت تمام اظهار وجه مطلق است ، همهء آراء و اهوا و ميول متخالفه در آن وجه متراجم و مجتمع گردند و ديدهاى قبايل بنى آدم كه هر كدام متوجه جهتى مىباشند ، در آن جا همه گرد يك قبله طائفند - لكل وجهة هو مولَّيها - < شعر > عشق در پرده مىنوازد ساز هر زمان زخمه اى كند آغاز همه عالم صداى نغمهء اوست كه شنيد اين چنين صداى دراز < / شعر >
[2] < شعر > لب مىچكان و زلف پريشان و چشم مست اين يك دل خراب شده چند جا نهم < / شعر > أرواح اين قبايل در خلوتخانهء عشق متوجه و واله و حيران جمال معشوق و چشمان آنها در بستان حسن و حديقهء جمال او به چرا مشغولند .

442