و آن تجلى متضمّن شعور او باشد به كمال ذاتى خودش ، كه غناى مطلق لازم اوست .
و معناى غناى مطلق آن است كه ، شئون و احوال و اعتبارات ذات به أحكامها و لوازمها على وجه كلى جملى ، كه جمله در مراتب حقايق الهى و كيانى ، مىنمايند مر ذات را في بطونها و اندراج الكل في [1] وحدتها ، كاندراج جميع الأعداد و مراتبها - جمع - في الواحد ، و الواحد في الأحد ، مشاهد و ثابت باشند به جميع صورها و أحكامها ، كما ظهرت و تظهر و تثبّت و تشاهد [2] في المراتب . و در همين تجلَّى مذكور نيز ، شعور خودش باشد به كمال اسماى خودش كه ظهور اوست بكلَّيتها واحديّة جمعيّتها بشؤونها و اعتباراتها المذكورة ، بر خودش از حيثيّت شأنى از شئون كلى خودش كه جامع جملهء افراد شئون او باشند ، كالعالم و الإنسان الكامل مثلا ، و از حيثيّت هر فردى از افراد ايشان بتميّزه الذاتي ، و يافت احديّت جمع خودش را به آن شأن كلى جامع [3] و هر فردى از آن افراد شئون ، و ليكن از حيثيّت همان شأن كلى جامع ، و ظهور [4] و يافت هر يك نيز مر خودش را بتميّزه الخصيص به و لو بنسبة ما ، و همچنين ظهور و يافت هر يك مر ديگرى را به وجه و مناسبة ما ، و اعتبار علم كه پيدايى ، و نور كه پيدا كنندگى [5] و وجود كه يافت و يابندگى و شهود

[1] « و هذه هي الأسماء الذاتية المندمجة في هذه المرتبة و بهذا صار باطن كل حقيقة الهيّة و كونية و يسمى حقيقة الحقائق و البرزخ الكبرى » . ( منتهى المدارك ) .
[2] تشاهد . في بعض النسخ : يشاهد ، شاهد .
[3] يافت احديت جمع ، خودش را به آن شأن كلى جامع و هر فردى از آن افراد شئون ، يعنى هر فردى از افراد شئون را - جلال الدين آشتيانى - .
[4] نسخهء تركيه .
[5] اين عبارات در نسخ موجود خالى از غلط نيست ، با آن كه نسخ در دست ما بهترين نسخه‌ها محسوب مىشود ، نگارنده بعد از درك مراد شارح محقق عبارات را مرتب نمودم . نسخهء منتهى المدارك در اختيار حقير نيست و گر نه برخى از مشكلات را به كمك آن حل مىنموديم - سيد جلال الدين آشتيانى - .

124