و مشيّت را مقيّد [1] گردانيد به اسماء حسنى ، و [2] اسماء را به « الَّتي لا يبلغها الإحصاء » تا [3] بدانند كه مراد اسماء كليّه و جزئيّه نامتناهيست [4] نه كليّات متناهيه [5] ، كه آن نود و نه نامست [6] .
* متن و إن شئت قلت أن يرى عينه ، في كون جامع يحصر الأمر [ كلَّه ] ، لكونه متّصفا بالوجود ، و يظهر به سرّه إليه :
* شرح مراد از اعيان يا اعيان ثابته است ، و آن صور حقايق اسماى الهيست [7] ، كه در حضرت علميست [8] يا خود نفس اسماى الهيست [9] ، كه ارباب ماهيات و اعيان خارجىاند يا خود اعيان خارجى مراد [10] است يا خود ديدن عين مراد بود ، كه ، همه يكيست [11] . چرا كه جميع حقايق ، در حضرت احديّت ، عين ذات [12] است و در واحديّت ، از وجهى عين و از وجهى غير . و مفهوم اين جمله آنست كه : حق - تعالى - به ذات خود ، مشاهد ذات و صفات و افعال خود بود ، به حكم اوليّت و باطنيّت . پس خواست تا به حكم ظاهريّت و آخريّت مشاهدهء آن فرمايد ، در مظاهر تا اول به آخر و ظاهر به باطن رسد . و مظهر [13] اين جمله و مرآت آن انسان بود كه به جهت نسبت جمعيّت وجودى ، استعداد اين معنى داشت ، كه به وجود وى سرّ حق ، بر حقّ ، ظاهر گردد ، و غيب مطلق ، در مشاهد [14] شهادت مطلقه - عيان گردد . پس ايجاد وجود انسانى از براى اين معانى فرمود ، تا ، آينهء جمال نماى باشد .
* متن فإنّ رؤية الشّىء نفسه بنفسه ما هي مثل رؤيته نفسه

[1] س : قيد كرد .
[2] د ، س : « و اسماء را . . . الإحصاء » . ندارد .
[3] س : « تا . . . الحسنى » ندارد . د : تا معلوم شود .
[4] د ، س : لا متناهيست .
[5] س : متناهيه است .
[6] د ، س : نام است .
[7] د : الهى است .
[8] س : علمى يا خود .
[9] د : الهى است .
[10] س : مرادست .
[11] س : يكى است .
[12] د ، س : ذاتست .
[13] س : مظهر اين و مرآت .
[14] د : مشاهده .

22