14 - روابط اجتماعى مردمان را استحكام بخشد .
15 - با فساد و تباهى ، در همهء صورتهاى آن ، در افتد و آنها را - با روشى صحيح و منطقى - براندازد .
و چنين است چيزهاى ديگر كه در اين باب آمده است . و همه از جمله اصول عالى استقرار بخشى به نظام و حاكميتى مطلوب است .
در اين باب ، علاوه بر احاديث شريف نبوى ، مقدارى از احاديث ائمّهء طاهرين نيز نقل شد ، زيرا كه آنان در اسلام حكَّام حقيقيند و چنان كه از خود ايشان روايت شده ، اركان كشور و اداره كنندگان بندگان خدايند . و آنان در پرداختن به كارهاى مردم و برآوردن نيازمنديهاى ايشان - حتى چيزهاى كوچكى كه مردمان به آنها چندان توجهى ندارند - گامهايى بلند برداشته‌اند ، و نمونه هايى تربيتى برجاى گذاشته‌اند . همچنين امامان به واقعيت بشرى و آنچه از مصيبتها و دردها و فقر و مسكنت كه با آن آميخته است ، عنايت و توجه تمام داشته‌اند ، و به همين جهت است كه در زندگى امامان « ع » و روزگار ايشان فراوان مشاهده مىكنيم كه شخصا به رفع بدبختى و دستگيرى بيچارگان و خوراك دادن به گرسنگان و در پناه گرفتن ترسندگان و امثال اينها پرداخته‌اند . و اين جنبهء « خدايى - بشرى » بزرگى است كه موجب رضاى خدا و عنايت او مىشود . و ما نمونه هاى فراوانى از آن را در زندگى علماى ربانى نيز مشاهده مىكنيم يعنى آنان كه پا بر جاى پاى امامان گذاشته و به امور مردم رسيدگى كرده و به رفع مشكلات انسانها پرداخته‌اند ، اينك مثالى از آن : حاج شيخ عباس قمى ، مؤلَّف كتاب « الكنى و الالقاب » ، در شرح حال علَّامه سيّد محمد مهدى بحر العلوم طباطبايى ( 1212 - 1155 ه - ق ) چنين نوشته است : « استاد بزرگوار ما ، صاحب كتاب « مستدرك الوسائل » ، از عالم مورد اعتماد نيكوكار ، سيّد محمد پسر دانشمند هندى سيد هاشم - مقيم نجف اشرف - از بندهء شايستهء زاهد عابد پرهيزگار ، حاج محمد خزعلى - كه زمان سيّد بحر العلوم را درك كرده بود - روايت كرده است كه گفت : عالم بزرگوار ، سيّد جواد عاملى ، صاحب كتاب « مفتاح الكرامه » ، شبى مشغول شام خوردن بود كه شخصى در خانه اش را كوفت و دانست كه او خادم سيّد بحر العلوم است . پس به -

765