قريبا [1] . .
( 1 ) امام على « ع » : سر علم فروتنى و تواضع است ، و چشم آن تهى بودن از رشك ، و گوش آن فهم ، و زبان آن راستگويى ، و قلب آن نيّت نيكو ، و عقل آن شناخت اسباب امور ؛ و از ثمرات آن است : تقوى ، و دورى گزيدن از هوس و هوى ، و پيروى از هدايت ، و پرهيز كردن از گناهان ، و دوست داشتن برادران ، و گوش دادن به سخنان دانشمندان و پذيرفتن از ايشان . . نيز از ثمرات آن است : فرو گذاشتن انتقام با قدرت ، و قبيح شمردن ارتكاب باطل ، و پسنديدن پيروى از حق ، و گفتار راست ، و دورى گزيدن از شادى به غفلت ، و از انجام دادن هر كار كه مايهء پشيمانى شود . علم بر عقل عاقل مىافزايد ، و در آموزندهء خود صفات پسنديده مىآفريند . . و آز را سركوب مىكند ، و مكر را از كار مىاندازد ، و بخل را مىكشد ، و جانور وحشى را به بند مىاندازد ، و آدمى را به درستى در گفتار و كردار مىرساند . .
5 - فروتنى و اخلاص 1 - عيسى المسيح « ع » : يا معشر الحواريّين ، لي اليكم حاجة اقضوها لي ! قالوا :
قضيت حاجتك يا روح الله ! فقام فغسل أقدامهم . فقالوا : كنّا نحن احقّ بهذا يا روح الله ! فقال : إنّ احقّ الناس بالخدمة العالم ؛ انّما تواضعت هكذا لكيما تتواضعوا بعدي في الناس ، كتواضعي لكم . ثم قال عيسى « ع » :
بالتواضع تعمر الحكمة لا بالتكبّر ؛ و كذلك في السّهل ينبت الزرع لا في الجبل [2] .
( 2 ) عيسى « ع » : اى گروه حواريان ! مرا به شما نيازى است ، آن را برآورده سازيد . گفتند : حاجتت روا شد اى روح الله ! پس برخاست و پاهاى آنان را شست . گفتند : ما به اين كار از تو شايسته تر بوديم ، اى روح الله ! گفت :

[1] « بحار » 78 / 6 .
[2] « كافى » 1 / 37 .

517