إسم الكتاب : الحياة ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 778)

و لا تكوننّ عليهم سبعا ضاريا تغتنم أكلهم ، فإنّهم صنفان : إمّا أخ لك في الدّين ، و إمّا نظير لك في الخلق ؛ يفرط منهم الزّلل ، و تعرض لهم العلل ، و يؤتى على أيديهم في العمد و الخطإ . فاعطهم من عفوك و صفحك مثل الذي تحبّ أن يعطيك الله من عفوه و صفحه ، فانك فوقهم ، و والي الأمر عليك فوقك ، و الله فوق من ولَّاك ، و قد استكفاك أمرهم ، و ابتلاك بهم . و لا تنصبنّ نفسك لحرب الله ، فإنّه لا يد لك بنقمته ، و لا غنى بك عن عفوه و رحمته . و لا تندمنّ على عفو ، و لا تبجحنّ بعقوبة ، و لا تسرعنّ الى بادرة وجدت منها مندوحة ، و لا تقولنّ إنّي مؤمّر آمر فأطاع ؛ فإنّ ذلك إدغال في القلب ، و منهكة للدّين ، و تقرّب من الغير . و إذا أحدث لك ما أنت فيه من سلطانك أبّهة أو مخيلة ، فانظر الى عظم ملك الله فوقك و قدرته منك على ما لا تقدر عليه من نفسك ، فإنّ ذلك يطامن اليك من طماحك ، و يكفّ عنك من غربك ، و يفيء اليك بما عزب عنك من عقلك . . [1] ( 1 ) امام على « ع » - در « دستور نامهء حكومتى » مالك اشتر : دلت را به بخشودن ( خطاهاى ) مردم ، و دوست داشتن آنان و نرمدلى در برابر ايشان موظف بدار ! و نسبت به آنان همچون جانورى درنده مباش كه منتظر فرصت براى خوردن آنها است ؛ زيرا كه مردم دو گروهند : يا برادر دينى تواند ، يا برابر نوعى تو ؛ از ايشان لغزشهايى سر خواهد زد ، و علتهايى براى آنان پيش خواهد آمد ، و به عمد يا سهو خطاهايى از ايشان صادر خواهد گشت . پس تو از گذشت و بخشش خويش ايشان را چندان بهره مند ساز كه خواستار آنى تا خدا تو را آن - چنان بهره مند سازد ؛ تو نسبت به مردم داراى مقامى بالاترى ، و آن كه تو را به استاندارى گماشته از تو بالاتر است ، و خدا بالاتر از كسى است كه تو را گماشته است . خدا رسيدگى به كار مردم را از تو خواسته و آنان را ( و صحّت عمل تو را در برابر آنان ) وسيلهء آزمايش تو قرار داده است . پس بنگر كه خود را

[1] « نهج البلاغه » / 993 ؛ عبده 2 / 86 .

651