پارچه پيچند و در گاهواره نهند ، ( 1 ) با اينكه اينها همه براى كودك لازم است ، به سبب نازكى و ناتوانى بدنش و رطوبتهايش . گذشته از اين ، آن شيرينى كه اكنون در كودكان ديده مىشود و جاى خود را در دلها باز مىكنند ، هرگز در آدم بزرگ وجود نمىداشت . اين است كه كودك ، نادان به دنيا مىآيد ، و از آنچه مردم دنيا در آنند غافل است ، و با ذهنى ضعيف و شناختى ناقص با چيزها روبرو مىشود ، و سپس اندك اندك معرفت او افزايش پيدا مىكند تا آن اندازه كه رفته رفته با چيزها انس مىگيرد و آنها را آزمايش و تمرين مىكند ، و از مرز خيرگى و حيرت در چيزها و نشناختن آنها مىگذرد ، و با عقل و چاره گرى خويش به مرحلهء تصرف در امور و تلاش معاش و تجربه اندوزى و طاعت و سهو و غفلت و معصيت گام مىگذارد .
در بارهء كودك و كودكى حكمتهايى ديگر نيز هست ، يكى اينكه اگر فرزند آدمى ، عاقل و كامل به دنيا آيد و استقلال نفس داشته باشد ، شيرينى تربيت فرزند به وسيلهء پدر و مادر ، و منفعتها و مصلحتهايى كه براى والدين در اين كار هست از ميان مىرود ، و ديگر حقى ، به نام حق تربيت ، به گردن فرزند نمىآيد ، در صورتى كه همين حق نگاهدارى و تربيت از جمله چيزهايى است كه فرزندان را وامىدارد تا به پدران و مادران نيكى كنند ، و با آنان مهربان باشند ، و به هنگام نيازمندى به كارشان آيند . همچنين اگر آدميزاده عاقل و كامل به دنيا آيد ، ميان پدران و مادران و فرزندان از هيچ سوى الفتى به هم نمىرسد ، زيرا كه آنان از نگاهدارى و پرورش پدر و مادر بينياز بودند ، از اين رو به محض تولَّد از گرد پدران و مادران پراكنده مىشدند ، و آدمى ديگر پدر و مادر خود را نمىشناخت . . .
اكنون آيا نمىبينى كه چگونه هر چيزى از آفرينش با نهايت پاكيزگى و درستى و صواب درست شده و از هر گونه اشتباهى ، كوچك يا بزرگ ، بر كنار مانده است ؟ . . . 10 الامام الصادق « ع » : . . اعرف يا مفضّل ! ما للأطفال في البكاء من المنفعة ،

628