كار برخيزد ، نيرومندتر مىشود ، و هر كس در كار كوتاهى كند ، سستى او افزايش پيدا مىكند » . شروع كردن به كار آسان و ميسر است ، و مداومت دادن به آن در بيشتر اوقات دشوار است . و نتيجهء كامل ، تنها ، به ادامه و استمرار كار وابسته است .
7 - عمل و كار ، نه آرزو و پندار : تنها آرزوها و آرمانهايى را ارزشى است كه عملى و تحققپذير باشد و دسترس يافتن به آنها ميسر .
آرمانهاى دروغين و آرزوهاى دور و دراز را ، جز تباه شدن فرصت و تأخير در اقدام و از دست رفتن مصالح و منافع و انصراف خاطر از امور واقعى و ممكن به امور خيالى و موهوم ، اثرى نيست . پس شايستهء انسان خردمند آن است كه كار و عمل را به فريب و آرزو و امل فرو نگذارد ، و به انتظار موهوم دست يافتن به آرمانها ، از انجام دادن آنچه مىتواند كرد خوددارى نكند .
8 - عمل ، راه شناخت : از موضوعات مهمى كه لازم است توجه بشريت به آن جلب شود ، و در صدر تعليمات تربيتى قرار گيرد ، يكى آن است كه معرفت و شناخت در ميدان عمل و اقدام به دست مىآيد و تكامل و پختگى پيدا مىكند . هر وقت عامل عمل به كار برمىخيزد و گامى در ميدان اقدام برمىدارد ، شاخص حق و صحت بر او آشكار مىشود ، و درفشهاى هدف او را به خود مىخواند ، و از چيزى آگاهى پيدا مىكند كه از آن پيشتر خبرى نداشت . علم و عمل در يك ديگر تأثير مىكنند . و همان گونه كه علم به عمل منجر مىشود ، عمل نيز سبب پيدا شدن علمى تازه مىگردد ، و در پى آن راههاى تازه اى به نظر مىرسد ، و جواب نادانسته هايى به دست مىآيد .
شناختى كه از عمل و در ضمن عمل به دست مىآيد ، داراى اين امتياز خاص است كه ممكن بودن موضوع و وقوع خارجى آن و كيفيت و ابعاد اين امكان را نيز به ما مىشناساند . و اين شناختى زنده و تجربى است كه در مرحلهء عمل و روبرو شدن با واقعيت حاصل مىشود - نه در كتاب و در ذهن - و همين شناخت است كه امواج حركت و كوشايى را در زندگى پديد مىآورد .

592